لاجؤن

ايته جه گيلان ٚ پيله شأران

لاجؤن یا لایجؤن یا لاجان یک‌ته جي گیلان ٚ شأرؤن، لاجؤن ٚ شأرستان ٚ مرکزي بخش ٚ مئن ايسسه ؤ لاجؤن ٚ شأرستان ٚ مرکزه. لاي شأر، کۊهپایه‌ئن ٚ مئن هننأ ؤ اۊن ٚ چأيي باغؤن معرۊف ایسسن. لاجؤن جي گيلان ؤ ايران ٚ پيله تۊريستي شأران ايسه.

لاجؤن
ايته تاتايي لاهیجان ٚ جه
ايته تاتايي لاهیجان ٚ جه
کۊللي ايطلاعات
کيشورايران
اۊستانگيلان
شأرستانلاجؤن ٚ شأرستان
بخشمرکزي بخش
رسمي ناملاهیجان
محلي ناملاجؤن، لایجؤن
مردۊم
جمعيت۱۰۱٬۰۷۳ نفر
زوانگيلکي
مذهبشيعه
طبيعي جۊغرافي
پيلئکي۴۰۷ کيلۊمتر مربع
بۊلندي درىا جه۴ متر
آو ؤ هأوا
سالانه دما ميانگين ۱۶/۱ درجه سانتي‌گراد
سالانه وارش ٚ ميانگين ۱۴۵۵/۲ ميلي‌متر
سالانه جرندي رۊجان۱۷ روج
باخي ايطلاعات
شأردارأمين زنده دل
سؤغاتبج، چأيي، کۊکي
تيلفؤن ٚ پيش‌شۊماره۰۱۳

لاجؤن، کلسيا ور ٚ جي کاسپی دریا-یه خؤنه، خۊرتاو ٚ جي لنگؤرۊد ٚ همأ همسایه ایسسه، نسا طرف ٚ جي ديلمؤن ٚ همأ ؤ خۊرخۊس ٚ ور ٚ جي ني أسسؤنه همأ همسایه ایسسه. اي شأر ٚ جۊغرافی مقر ایسسه: خۊرتاو ٚ ۵۰ درجه و کلسيای ٚ ۳۷ درجه ؤ ۱۱ دئقه. کشوري تقسیمات ٚ مئن، لاجؤن، گیلان ٚ اوستان ٚ مئن و ایران ٚ کلسیا طرف هننأ.

سال ۱۵۸۰ ديلمي، لاجؤن ٚ جمعیت ۷۲,۹۵۰ نفر بۊ.[۱] اي شأر، گیلان ٚ رۊخؤنه‌ئن ٚ رۊت ٚ سر بنا ببؤ.

لاجؤن ٚ شأرستان دۊتته شأر دأنه کي رۊدبنه ؤ مرکزي ايسسن ؤ دۊتته بخش ؤ هف‌ته دهستان دأنه اي نامؤن ٚ أمرأ: رۊدبنه، شيرجؤپۊشت، آهیندان، بازکيئگۊراب، لفمجؤن، لیلسسان ؤ لَیل. لاجؤن ٚ شأرستان، ۱۵۸۰ آمار ٚ جي، ۱۶۲,۸۹۸ نفر جمعیت دأنه.[۱]

اي شأر ٚ مردۊم گیلک ايسسن ؤ ایشؤن ٚ زوؤن گیلکی یه. لاجؤن ٚ آو ؤ هأوا ني مرطۊب ؤ خؤبه ؤ اۊن ٚ کۊه‌پایه‌‌ئن ٚ هأوا سرده.

کشوري تقسیمان

دچينواچين

اي شهرستؤن دارای دۊ ته بخش ؤ هف ته دهستؤن به ایسمانه جیر ایسه:

شهرؤن: لاجؤن.

شهرؤن: رودبنه

لاجؤنˇ تاريخ

دچينواچين

بناگۊدن

دچينواچين

پنجؤمي ؤ شيشؤمي قرنؤنˇ مئنه کي گيلانˇ مئن اولي شهرنيشتنˇ نمونه‌ٰن گۊل کؤنه[۲] ؤ هي زمته کي لاجؤن به عنوانˇ ىکته شهر بوتؤنسه مردومه خۊ دؤرˇور جمأکۊنه. البته کتابؤنˇ مئن، لنگرۊد ىا هؤسم (رۊدسرˇ مئن)ˇ جي‌م نؤم ببؤرده بۊبؤ اما نأ به عنوانˇ ىکته شهر.[۳]

امرۊزˇ لاجؤنˇ مقر، سومي مقري ايسه کي شهر اۊنˇ مئن بنابۊبؤ؛ اي شهر اول دفأ چؤفؤلˇ مئن بنابۊبؤ، بازکياگورابˇ جۊنۊبي طرف ؤ شيمرۊدˇ ورجه. بازۊن بۊشؤ داخلˇ طرف ؤ سراخره بمأ هئره کي امرۊز لاجؤن دۊخؤنده بنه.[۴] لاجؤن جؤغرافيا جۊري قرار بىته کي اينˇ فاصله درىا جي، سيودˇرۊ جي، کوهؤنˇ جي باني مازندرانˇ گيلکؤنˇ سامؤنˇ جي ىک قدره ؤ تقريبن برابره.[۵]

راجه به لاجؤنˇ اسم ای فرضیه هننأ که لاه پألوی زوانˇ مئن ابریشمˇ معنیه دئنه و حتتا بورهانˇ قاطعˇ مئن «سورخˇ ابریشمی پارچه» معنی ببؤ. جان یا جؤن نی مکان و جیگه پسونده. در نتیجه، لاجؤن بنه: ابریشمˇ شهر یا ابریشم-جیگه.

آل بۊىه حکومت کي سربرسه ؤ اسماعليلئنˇ تهديدˇ جي کي، ناصري شيعهٰ‌نˇ (ىکته خال، زىدي‌ئنˇ جي کي ايشؤنˇ سرکرده ناصر کبير بۊ) مرکز هؤسمˇ جي بۊشؤ لاجؤن کي شيشؤمي قرنˇ پسي پۊر مؤهم بۊبؤ بۊ. هينˇ وأسي گيلؤنˇ شرقˇ مئن لاجؤن ؤ غربˇ مئن فؤمن بۊبؤن اداري مرکز اما هيته نۊتؤنسن ملۊک‌الطواىفي وضعىته عوضأکۊنن ؤ ىکته ايجاناىي مرکزي واحد چاکۊنن.[۶]

 
جهانˇ نقشه که يک‌ته مراکشی نقشه‌کش به نام ادریسی بکشه. (827 دیلمی، 1154 میلادی)

قدیم، لاجؤن، ابریشم و نوغؤنˇ جی درآمد دأشت ؤ اي صنعت/کشاورزی لاجؤن و لاجؤنی‌ئنˇ اقتصادˇ مئن خیلی تأثیر دأشت. چیی صنعتأنی لاجؤنˇ مئن هنوز حرفˇ اوّله زئنه.

وختی عربؤن و اسلامی خلیفه‌ٰن گیلانˇ سر فوخوتن، لاجؤن ببؤ «دارالاماره» و «دارالامان». امما بازون کم-کمی هنده وگرسه و اوّل ببؤ «لاهیجان المبارک» و بازون ببؤ «لاهیجان» که فارسی مئن هو لاجؤنه.

سال 705 هجری قمری، اؤلجاىتؤ لاجؤنه بیته و بازون امير تىمۊر اونه لشکرکشی بوده. تیمورˇ پسی، سید امیر بیک و اونˇ نواده‌ٰن که کیایی سادات بؤن، لاجؤنˇ سر حوکومت گودن. کیایی‌ئنˇ فگرسنˇ پسی، صفوی حاکمؤن ای شهرˇ مئن حوکومت گودن. اؤلجاىتؤ زمت، لاجؤنˇ مئن سکّه ضرب بنأ بو.

لاجؤنˇ پیلگی و عظمت، خان احمد خانˇ زمتˇ شه. هیچ حاکمی، خان احمد خانˇ موسؤن قدرت و اقتدار نداشت. 1000 هجری قمری، شوال، شاه عباس صفوی وختی که خان احمد خانه اواره بوده، بمأ لاجؤن و دستور بدأ خان احمد خانˇ باغه خرابأ کونن. ای باغ، باغی بو که خان احمد خانˇ قصر جولؤ هننأ بو و اونˇ مئن انواع و اقسام گولؤن و میوه‌ٰن دبو. شاه عباس او باغه زمینˇ بازی و چؤگان چاگوده و اونˇ دؤره دار بکاشته. خان احمد خانˇ فگرسنˇ پسی، چون زأک نداشت، ده کیایی‌ئنˇ جی اثری نمؤنسه و گیلان که تا ای زمت ایرانˇ جی سیوا بو، ده ببؤ یک‌ته ایرانˇ ولایتؤن.

  • بعدها، جنگلی‌ئنˇ ماجرا مئن، لاجؤن یک‌ته از ایشؤنˇ مراکز بو.
  • ادریسی نقشه جی معلومه که لاجؤن چنی اهمیت داشت. نقشه مئن،...

(وا واگردؤن ببی: This is illustrated through an ancient map such as this on. Lahijan is located a little below the center of the image. The map is inverted with the south representing the top portion of the map and the north representing the lower portion. Other famous regions such as the Caspian Sea with four islands, the provinces of Khorasan, Fars and the Alborz mountain range are also illustrated.)

کارسنه'ن

دچينواچين

لاجؤنˇ مئن تاهیسه چن‌ته سولو پیش بمأ دأنه. يک‌ته سال 703 هجری قمری بو که شهرˇ مئن طاعون دکته. يک‌ته سال 850 هجری قمری آتش‌سوزی بو و یک‌ته نی روسؤنˇ اشغال بو که سال 1725 میلادی ای سولو پیش بمأ. 1230 هجری قمری‌ام لاجؤنˇ مئن زمین‌لرزه بمأ و 1246 هنده طاعون دکته شهرˇ مئن و پور کوشتار بوده.


لاجؤنˇ شهردارؤن

دچينواچين
 

لاجؤنˇ نماینده‌ٰن، ایرانˇ مجلسؤنˇ مئن

دچينواچين

لاجؤنˇ نماینده‌ٰن، «مجلس شورای ملی» مئن (پألوی زمت)

دچينواچين

لاجؤنˇ نماینده‌ٰن، «مجلس مؤسسان»ˇ مئن

دچينواچين

لاجؤنˇ نماينده‌ٰن، «مجلس شورای اسلامی» مئن

دچينواچين


تاریخی و تفریحی جیگه‌ٰن

دچينواچين

ىکته دئني جيگه لاجؤنˇ مئن شىطان کۊ ايسه. در واقه اي شهر اي کۊهه دؤرأگۊده. شىطان کۊ ىا قديمتر شانشينکۊ، ىکته پيلئه سلˇ ورجه هنأ؛ اي سل ۱۷ جیریب ايسه ؤ ۴ متر جلفي دأنه. اي سل، شا عباسˇ صفوي زمت چاگۊده بۊبؤ ؤ دئبار اينˇ آؤˇ جي کشاورزيˇ به استفاده بنأبۊ. سل (استخر)ˇ مئن ىکته مئنپۊشته هنأ.

لاجؤنˇ عکسؤن Picture Gallery from Lahidjan
 
شیخ زاهدˇ اسسؤنه.


لاجؤنˇ پیله‌کسؤن

دچينواچين
 
دکتر مأمدعلی مؤجتهدی گیلانی

نیکوکارؤن

دچينواچين

نقاشی، موسیقی و خطاطی

دچينواچين


روزنامه نگار

دچينواچين


سینما، تئاتر، تلویزیون

دچينواچين

سیاسی و نظامی

دچينواچين

تاجرؤن، بازاری‌ئن، صنعتکارؤن

دچينواچين
 
مقبرۀ محمدمیرزا کاشف‌السلطنه

اربابؤن

دچينواچين

باخی پیلˇکسؤن

دچينواچين

لاجؤنˇ دانگشاهؤن

دچينواچين

لاجؤن خۊ محلگي سيستم ئبه نؤمي ايسه. اي شهر هف ته قديمي محل دأشت ؤ بازين کم-کم اي محله'ن زيادأبؤن. هر محله خۊ حمام ؤ مچيد ؤ مىدؤن ؤ عزاداري دسته ؤ ديکؤن ؤ... دأشت. اي چاگۊدار هنۊزم لاجؤنˇ مئن هننأ ؤ هر سال محرم، عزاداري مئن اي محلگي سيستمه بئتر شأنه دئن. هر محله ىک شؤ خۊ عزاداري دسته' بيرين أبئنه ؤ شنه باخيˇ محله'ن. اۊ محله'ني که بازين اضافه بۊبؤن ني اي دابه رعاىت کؤنن. محله'نˇ حرکت، ساعتˇ عقربه'نˇ عکسه جؤز ىکته محله (مىدؤن) کي امام حسينˇ شبˇ هفت اينˇ نؤبه'.

لاجؤنˇ قديمي محله'ن: مىدؤن

اي محله لاجؤنˇ جۊنۊبه ؤ قديمأ جي تا ايسه، تاجرؤنˇ جيگه بۊ ؤ قديم، اعىان ؤ أميرؤن اي محل نيشتن ؤ اؤره چارپادشا هننأ کي چار ته کىاىي پادشاه اؤره دفنن ؤ گۊلشنˇ حمام ؤ مچيد جامع ؤ ىکته حؤزهٔ علميه ني اي محله مئن هننأ. تکىه بر ؤ جؤرپۊشته ني اي محله مئن دره.

شأربافؤن

دچينواچين

شأربافؤن ىا شعربافؤن ىا شۊرامحله، لاجؤنˇ شرقيجۊنۊب بنه ؤ ىکته قديمي ؤ پيلئه محله' کي اينه شعرباف محله ني دۊخؤنن ؤ پهلوي زمت کۊهستاني نؤمي بۊ. اي محله، نساجؤن ؤ وؤتنکسؤن ؤ شعربافؤنˇ محل بۊ ؤ گۊنن اي محله مئن نزديکˇ چار هزار ته أبريشم کشي چرخ ؤ ابريشمي پارچه وؤتنˇ دزگا'ن هننأبۊن.

خؤمرکلا

دچينواچين

خؤمرکلا کي فارسي مئن اينه خميرکلاىه دۊخؤنن، لاجؤنˇ غربيشۊمال بنه ؤ لاجؤنˇ حاکم ؤاينˇ آدمؤنˇ خؤنه اي محل بۊ.

اؤردۊبازار

دچينواچين

الؤن اي محله شهرˇ مئنه هننأ ؤ قديم، نظامي کاربرد دأشت.

اي محله قديمي خؤنه'ن هنۊزم نؤمي ايسه ؤ اکبريه مچيد اي محله مئن هننأ.

پؤردˇسر

دچينواچين

اي محله، قديم لاجؤنˇ ديريني رهˇ سر بۊ ؤ اينˇ خشتˇ پؤرد ؤ ميوه ؤ ترˇبارˇ بازار نؤمئه.

کارئنسرئبر

دچينواچين

اي محله لاجؤنˇ غربي طرف هننأ.

باخيˇ محله'ن

دچينواچين

بازين کم-کمى هنده محله'ن ويشترأبؤن. جيرˇسر ؤ غرئباباد ؤ أميرشهيد ؤ آسئدمحمد ؤ حسن بيگدشت ؤ نخجيرکلاىه ؤ کؤبيجار ؤ آسئدحسين (شيشه گران) ؤ پؤمپˇبنزين ؤ کؤبنه ؤ...

لاجؤن دهاتؤن

دچينواچين
آهندان دهستان روستاهان

بوجايه، كوه بنه، آهندان، سادات محله، ليالمان، دهسر، بالاتموشل، سوخته كوه، ميان محله زاكله بر، ازارستانكی، پائين تموشل، كوره بر، دره جير، نارنج لنگه، چی چی نيكوتی، گردكوه، چمندان، ازارستان، مازی كله، بندبن پائين، خورتای، هالوخانی، جيرگوابر، ملامحله چهل ستون، صالحبر، بندبن بالا، خرتاب، بيلاژمحله، شرم لنگه، قاضی گوابر، لواسی محله، دزدكسو، گلستان روستا، بالابيجارانكيش، راهدارخانه روستا، ميان گوابر، پائين بيجاران كيش، جورگوابر.

بازکیا گوراب دهستان روستاهان

بازكياگوراب، حاجی اباد، لاشيدان حكومتی، خالوباغ، توستان، سرشكه، كلشتاجان، ميان محله گلرودبار، دهسر، انارستان، چفل، شكاكم، ايشگاه، تبركلايه، بالامحله گلرودبار، بهادركلايه، سادات محله، دراپشتان، پائين محله گلرودبار، مال بيجار، دليجان.

لفمجان دهستان روستاهان

بالامحله پاشاكی، پايين محله پاشاكی، گوكه، بازارسرلفمجان، كياسرا، بالاشادده، پايين شادده، كلنگران، گوشكجان، شيوا، خوبده، بالامحله لفمجان، جوپيش، پائين محله لفمجان، لمك محله لفمجان، كردمحله، بازارده، لاحشر، بيجاربنه.

لیالستان دهستان روستاهان

چهارخانه سرپائين، ليالستان، ديزبن، بيجاربنه بالا، نخجيركلايه، شيخانبر، كوشال، قصابمحله، بيجاربنه پايين، گوراندان، نوبيجار، متعلق محله نوبيجار، سپهرپشت، كوچكده، سياهگوراب بالا، بيجاربسته سر، سياهگوراب پايين، الكی صحرا.

لیل دهستان روستاهان

سوستان، سطل سر، كوه بيجار، سرچشمه، زميدان، كتشال بالا، بيجارباغ، عليسرود، كاه بيجار، پائين محله زميدان، پائين گمل ، شيرين نسا، بالافيدره، گمل، سياه رودبار، مراددهنده، دانگايه، كتشال پائين، بنگبر، كوره، كردگاور، چلك، سراش، نارنج كلايه، تنازارود، رجب سرا، گلكش، رحيم اباد، پايين فيدره، گرمابرود، گردگرف، اميركلايه، گمل سرا، توساودشت، ستاراباد، زميدان بالا، ميشكاسر، زميدان سرا، رمضان بيجار، چهارخانه سر بالا.

رودبنه دهستان روستاهان

لاشيدان مطلق، پهمدان، حاج سليم محله، شاددهسر، اكبراباد، مهدی اباد، لاكمه سر، ايشگاه، صداپشته، شرفشاده، پايين محله رودبنه، شيخ علی كلايه، كهنه رودپشت، رعيت محله، يوسف ده، دموچال، چاروق دوزمحله، كنفگوراب، ميان محله رودبنه.

شیرجوپشت دهستان روستاهان

باركوسرا، بالارودپشت، بالامحله ناصركياده، كورنده، بين كلايه، سراجار، ارباستان، گاويه، حسنعلی ده، كچلام، حسن بكنده، شيرجوپشت بالا، نوشر، پائين محله ناصركياده، سحرخيزمحله، ايوان استخر، اميراباد، جيرباغ ، شيرجوپشت پائين، دهبنه، سيدمحله، فشوپشته، ناصركياده ميان محله، ميردرياسر، صيقل بنه، ميان محله چاف گاويه، اربوكلايه، تی تی پريزاد، متعلق محله ارباستان.


جیرنویس

دچينواچين
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ پایگاه اینترنتی مرکز آمار ایران
  2. مردم سلول‌های ساختاری تاریخ‌اند. گفت‌وگو با افشین پرتو. گيله‌وا، ش۱۲۲.
  3. مردم سلول‌های ساختاری تاریخ‌اند. گفت‌وگو با افشین پرتو. گيله‌وا، ش۱۲۲.
  4. مردم سلول‌های ساختاری تاریخ‌اند. گفت‌وگو با افشین پرتو. گيله‌وا، ش۱۲۲.
  5. مردم سلول‌های ساختاری تاریخ‌اند. گفت‌وگو با افشین پرتو. گيله‌وا، ش۱۲۲.
  6. فقدان شهر، ویژگی اصلی تاریخ قدیم گیلان. ناصر عظيمي.
  7. [۱]
  8. «دربارهٔ من». عصیان (به عربی). ۲۰۱۳-۱۲-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۱۱-۱۹.
  9. كلوچه نوشين


باخی لینکؤن

دچينواچين

بورینˇ پیوندؤن

دچينواچين


گیلان خوانندان

هنگامه اخوان • فهیمه اکبر • رجبعلی امیری فلاح • محمود امین زاده • نوذر انشایی • بابک • بانو روح انگیز • فرخ براری • علی بوستانچی • احمد بیداریان • بنفشه • رمضانعلی پدیدپور • منیره آقاجان خواه(پریسا) • فریدون پوررضا • ابراهیم پورشاهرخ • سعید تحویلداری • سلیم تحویلداری • اصغر جبلی • شاپور جفرودی • رضا جوادزاده • مرتضی جهانی • حسن جیلانی • بهمن حسین زاده • هوشنگ حقیقت طلب • اصغر حیدری • محمدحسن خورشیدی • حسن خوشدل • بهروز خیامی • فرامرز دعائی • بیژن راعی • مصطفی رحیم پور • روزبه رخشا • نسترن رستم زاده • حمید رضاپور • رفعتی نرگستانی • داوود رمضانی • مظفر زارع • فرامرز زریوند • سید علی زیباکناری • امیر زیباکناری • آلیس ساتوریانس • حسن خان سنجلانی • جواد شجاعی فرد • لعیا شمسی • علیرضاشوریده • شهیدی • شیرین • هادی طاهباز • احمد عاشورپور • محمد عذر خواه • منصور فانی • فرانک • فریده • حسین قره خانی • حسین قوامی آبکناری • ایرج قوچانی • لیدا قهرمانیان • نادر گلچین • حسین لایقی • منوچهر محمدنژاد • شهین مدرکی • ناصر مسعودی • حسین مظفری • حسین مهربان • یونس مهرگان • افسانه میر شکاری • ناصر ناصری • علی نوری • مریم • محمد نجات ثابت • مهدی نیک فرجام • نیلوفر • جهانگیر هوشنگی • ناصر وحدتی • رضا یگانه •

گیلان بازیگران

کیومرث ملک مطیعی، ملکه رنجبر، مهدی هاشمی، ناصر هاشمی، سیروس گرجستانی، سوسن تسلیمی، حمیده خیرآبادی، ثریا قاسمی، پرویز صیاد، عباس امیری، رحیم نوروزی، علیرضا مجلل، فاطمه هاشمی، سید علی میری، نورالدین دعایی، شهرام حقیقت دوست، فرخ لقا هوشمند.

  گيلان
مرکز رشت
شأرستانؤن ٚ مرکز آستارا | أسسؤنه | أملش | أنزلي | خۊمام | رشت | رزوندي | رۊبار | رۊدسر | سۊماسرا | سياکل | شفت | فؤمن | لاجؤن | لنگؤرۊد | ماسال | هشتپر
دئني جيگه‌ئن

آناهيتا مۊجسمه | أکبريه مچچد | أنزلي شأرداري عمارت | أنزلي مناره | أنزلي پۊرد | مۊحتشم ٚ باغ | بند ٚ بۊن ٚ ديز | تيتي کاروانسرا | چارپادشا مچچد | حاج سميع ٚ مچچد | خاريمام ٚ بۊقا | دانا علي بۊقا | رحمت سميعي خانه | رشت ٚ شاپۊر ٚ مدرسه | رشت ٚ شأرداري میدان | رشت ٚ ميللي کيتابخانه | رشت ٚ کۊلافرنگي عمارت | رشت ٚ مۊزه | رۊخان ٚ ديز | ساغريسازان ٚ حمام | سبز ٚ میدان (رشت) | شیخ زاهد گيلاني بۊقا | شيطان کۊه | صفي مچچد | غازيان ٚ پۊرد | گۊلشن ٚ حمؤم | گيلان ٚ رۊستايي ميراث ٚ مۊزه | ماسۊله | مۊحتشم ٚ باغ | مۊزيک جيگا | ميئن پۊشته کاخ | لات ٚ کاروانسرا | لاجؤن ٚ تله‌کابين | لاجؤن ٚ جامع ٚ مچچد | هيران ٚ رۊستا | هيران ٚ تله‌کابين