ايران
ایران کي اۊن ٚ رسمي نام، ايران ٚ ايسلامي جؤمۊري ايسه، ايته پيله کيشور خۊرخۊسي آسیا مئن ايسه. ايران ۱,۶۴۸,۱۹۵ کيلۊمتر مربع پيلئکي أمرأ، مئني‌خۊرتاو ٚ دۊوؤمي پيله کيشوره. ايران خۊرخۊسي کلسيا جه آذرباىجان ٚ جؤمۊري ؤ أرمنستان، کلسيا جه کاسپي درىا، خۊرتاوي کلسيا جه تۊرکمنستان، خۊرتاو ٚ جه أفغانستان ؤ پاکستان، نسا جه فارس ٚ خليج ؤ عؤمان ٚ درىا ؤ خۊرخۊس ٚ جه عراق ؤ تۊرکيه سامانان-أ فأرسه. أ کيشور ايته استراتژيک ٚ جيگا مئن قرار بيگيته دره ؤ هؤرمؤز ٚ تنگه کي اۊن ٚ نسا نهأ ايته مۊهم ٚ مسير نفت ٚ انتقال ٚ وأسي ايسه. ايران ٚ جمعيت ۸۳٫۵ ميليۊن نفر-أ دواره ؤ تئران، أ کيشور ٚ مرکز ؤ پيله‌ترين شأر ايسه. ايران ٚ رسمي زوان فارسي ايسه ولي أ کيشور ٚ دۊرۊن پۊر قؤم ؤ طاىفه زيوه ؤ هرته خۊشان ٚ مخصۊص زوان ؤ گۊىش ٚ أمرأ گب زنده. ايران ٚ ايسلامي جؤمۊري خۊ أساسي قانۊن ٚ مئن، ايسلام-أ ايران ٚ رسمي دين ؤ شيعه-یأ ني اۊن ٚ رسمي مذهب اعلام بۊکۊده ؤ ويشتر مردۊم ني هأ دين ؤ مذهب-أ دۊمبال کۊنده.
ايران ٚ ايسلامي جؤمۊري ايران |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| ملي شعار: استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی | ||||||
| ملي سۊرۊد: مهر خاوران |
||||||
.svg) |
||||||
| مرکز | تئران | |||||
| رسمي زوان | فارسي | |||||
| رائج ٚ زوانان | ۵۳٪ فارسي ۱۸٪ آذرباىجاني ؤ تۊرکي زوانان ۱۰٪ کۊردي ۷٪ گيلکي ؤ گلکي ۶٪ لؤری ۲٪ بلۊچي ۲٪ عربي ۲٪ باخي زوانان (أرمني، آسۊري، گؤرجي، لکي، سمناني، تالشي) |
|||||
| نژادي جرگه‌ئن | فارس، آذرباىجاني، گيلک، مازندراني، کۊرد، لؤر، بلۊچ، عرب | |||||
| دين | ايسلام (رسمي) | |||||
| أهالي نام | ايراني | |||||
| حکۊمت ٚ نؤع | ايسلامي جؤمۊري | |||||
| حاکمان • رابر • ريئيس جؤمۊر • ريئيس جؤمۊر ٚ أولي معاون • مجلس ٚ ريئيس • قضائيه قوه ريئيس • نگهبان ٚ شؤرا دبير |
سید علي خامنه‌اي سید ابراهيم رئيسي محمد مخبر محمدباقر قاليباف غلامحسین محسني اژه‌اي أحمد جنتي |
|||||
| مقننه قوه | ||||||
| - | أعلا مجلس | نگهبان ٚ شؤرا | ||||
| - | سفلا مجلس | ايسلامي شؤرا مجلس | ||||
| تاريخي دؤره‌ئن • ماد • هخامنشي‌ئن • أشکاني‌ئن • ساساني‌ئن • بۊىه‌ئن • صفوي‌ئن • أفشاري‌ئن • زنديان • قاجاري‌ئن • پهلوي‌ئن • ۱۳۵۷ انقلاب • أساسي قانۊن ٚ تصويب • أساسي قانۊن ٚ اصلاح |
۶۷۸ پ. م ۵۵۰ پ. م ۲۴۷ پ. م ۲۲۴ م ۹۳۴ م ۸۸۰ ۱۱۱۴ ۱۱۲۹ ۱۱۷۵ ۲۴ آذر ۱۳۰۴ ۱۷ دی ۱۳۵۶ - ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ ۱۲ آذر ۱۳۵۸ ۶ مرداد ۱۳۵۸ |
|||||
| پيلئکي | ||||||
| - | پيلئکي | ۱,۶۴۸,۱۹۵کيلۊمتر مربع (۱۸اؤم) | ||||
| - | آو (٪) | ۷/۰۷ | ||||
| جمعیت | ||||||
| - | سرشۊماري (دی ۱۳۹۹) | ۸۳,۵۶۰,۱۶۲ (۱۷اؤم) | ||||
| - | جمعيت ٚ تراکؤم | ۵۰ نفر ايته کيلۊمتر مربع مئن[۱]/km۲ (۱۲۶اؤم) | ||||
| جي‌دي‌پي | (تخمين ۲۰۱۹) | |||||
| - | مجمۊع | ۱/۰۰۷ تريليۊن دؤلار[۲] (۱۸اؤم) | ||||
| - | سرانه | ۱۷/۶۶۲ دؤلار[۳] (۶۶اؤم) | ||||
| جيني شاخص (۲۰۱۶) | ۴۰/۰[۴](متوسط) | |||||
| اچ‌دي‌آی (۲۰۱۸) | ۲۰۱۸ (بالا) (۶۵اؤم) | |||||
| پۊل ٚ واحد | ريال (IRR) |
|||||
| زمات ٚ جيگا | ىۊتي‌سي ۳:۳۰+ (جهاني ساعت+۳:۳۰) | |||||
| - | تاوستاني (DST) | ىۊتي‌سي ۴:۳۰+ (جهاني ساعت) | ||||
| تقويم | خۊري تقويم | |||||
| فرانئن ٚ ور | راست | |||||
| اينترنتي دامنه | ir. | |||||
| تلفؤن ٚ پيش شۊماره | +۹۸ | |||||
| برق | ||||||
| - | وؤلتاژ | ۲۴۰~۲۲۰ وؤلت | ||||
| - | فرکانس | ۵۰ هرتز (یوروپلاگ، شوکو) | ||||
ايران ٚ مئن باستاني تمدؤناني ايلام ؤ جيرؤفت ٚ مأنستن نهأبۊد. أول بار کي ايران ٚ فلات ايته حکۊمت ٚ جير متحد بۊبؤست ماد ٚ پادشاهي زمات ٚ مئن بۊ کي اۊن ٚ تاريخ هفتصد سال ميلاد ٚ قبل-أ واگرده. شش قرن ميلاد ٚ قبل ٚ مئن پيله کۊرؤش هخامنشي امپراتۊري-أ بنا بۊکۊده ؤ ايته جه تاريخ ٚ پيله‌ترين امپراتۊريان-أ چأکۊده. مقدۊني اسکندر چهار قرن ميلاد ٚ قبل ٚ مئن ايران ؤ أ امپراتۊري-أ فتح بۊکۊده ؤ ايران ايته جه ىۊنان ٚ امپراتۊري مملکتان بۊبؤست. أشکاني‌ئن سه قرن ميلاد ٚ قبل سلۊکيان-أ کي ايته ىۊناني حکۊمت بۊ شکست بدأد ؤ دۊواره ايران ٚ حکۊمت اۊن ٚ بۊمي مردۊم ٚ دس دکفت. ميلادي سۊوؤمي قرن ٚ مئن ساساني‌ئن بامؤد قؤدرت ٚ سر ؤ چارصد سال ٚ ره ايران ٚ مئن حکۊمت بۊکۊدد ؤ مزديسنا-یأ خۊشان ٚ أصلي دين قرار بدأد. ايران ساساني‌ئن ٚ زمات هميشک رۊم ٚ أمرأ جنگ ٚ سر ايسابۊ ؤ هأن باعث بۊبؤسته بۊ کي ايران ضعيف ببه. هفتؤمي ميلادي قرن ٚ مئن مۊسلمانان ساساني امپراتۊري-أ فترکستد ؤ ايران-أ ساساني‌ئن ٚ جه بيگيتد ؤ ايسلام-أ اۊن ٚ مئن رواج بدأد. ايسلامي خلافت ٚ زمات ٚ جه تا سيزدهؤمي قرن، أدبي، علمي ؤ هۊنري کۊنۊشان ايران ٚ مئن رؤنق دأشتي ؤ ايران ٚ مردۊم ايسلام ٚ زرين زمات ٚ مئن پۊر تأثير دأشتيد. نؤهؤمي ميلادي قرن ٚ مئن دۊواره ايراني حکۊمتان، ايسلام ٚ پسي بامؤد کار ٚ سر ؤ دهؤمي قرن ٚ مئن تۊرکان کۊچ بۊکۊدد ايران-أ کۊچ بۊکۊدد ؤ گلف گلف خۊشان ٚ ره ايران ٚ مئن حکۊمت ني تشکيل بدأد. سيزدهؤمي ميلادي قرن مؤغؤلان ايران-أ فترکستد ؤ ايلخانان ٚ حکۊمت کار ٚ سر بامؤ ؤ بعد ني ايران تیمۊري امپراتۊري دس دکفت.
صفوي‌ئن خۊشان ٚ دؤره مئن اقتصاد-أ رؤنق بدأد ؤ ايران ٚ مرزان-أ ايمن بۊکۊدد. صفوي‌ئن ٚ دؤره مئن بۊ کي ۹ قرن ٚ پسي ايته مستقل ؤ بۊمي حکۊمت ايران-أ خۊ دس بيگيفت ؤ کشور ٚ رسمي مذهب-أ شيعه بۊکۊده ؤ هۊ زمات تا هسأ شيعه ايران ٚ غالب ٚ مذهب ايسه. صفوي‌ئن ٚ پسي، زندي‌ئن ؤ أفشاري‌ئن ايران ٚ سر حکۊمت بۊکۊدد. قاجاري‌ئن ٚ زمات، ايران رۊسيه أمرأ ور دکفت ؤ اۊشان ٚ جنگان ٚ مئن ايران پۊر جه خۊ شأران ؤ اۊستانان-أ دواخته. ۱۲۸۰ شمسي دهه مئن مشرۊطه جۊمبش ايران ٚ مئن قۊدرت بيگيفت ؤ مشرۊطه أساسي قانۊن ايران ٚ مئن ايجرا بۊبؤست. ۱۳۰۴ سال ٚ دۊرۊن پهلوي حکۊمت کار ٚ سر بامؤ کي اۊن ٚ بنانئأنکس ني رضاشا بۊ. أ دؤره معايران ٚ مئن پيله اصلاحات ايجاد ؤ کيشور ٚ زيرساخت تقويت بۊبؤست. محمدرضا پهلوي ني هأ سياست-أ خۊ دؤره مئن پيش بيگيفته ؤ ايران ٚ اقتصاد پۊر رؤشد ؤ رؤنق بيگيفت. بأزين ني اي سري دليل ٚ وأسي مردۊم أ حکۊمت ٚ جه ناراضي بۊبؤستد تا أنکي ۱۳۵۷ سال ٚ مئن رؤح‌الله خؤمىني ايته ايسلامي اينقيلاب ٚ أمرأ پادشايي حکۊمت-أ بيگاده ؤ ايران ٚ ايسلامي جؤمۊري حکۊمت ايجاد بۊبؤسته. ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷ سال ٚ جه عراق ايران ٚ أمرأ ايته پيله جنگ بۊکۊد کي ايران ٚ اقتصاد ؤ مردۊم ٚ زيوش ٚ کیفيت ٚ سر پۊر منفي أثر بنأبۊ. هسأ ايران ٚ رابر سید علي خامنه‌اي ايسه کي خؤمىني پسي رابر بۊبؤسته ؤ ايسلامي جؤمۊري دۊوؤمي رابر ايسه. ايران متحد ٚ ملتان ٚ سازمان، اقتصادي ايلجار ٚ سازمان، ايسلامي ايلجار ٚ سازمان ؤ اؤپک ٚ سازمان ٚ مئن عضوه ؤ خۊ منطقه مئن ايته جه پيله قۊدرتان ايسه. ايران خدماتي، صنعتي ؤ کيشاورزي بخشان ٚ مئن زيرساخت دأره کي أ کيشور ٚ اقتصاد ٚ ىارايي-أ بۊجؤر بؤره ولي أ کيشور ٚ اقتصاد ٚ پيله بخش هله نفت ؤ گاز ٚ سر تمرکؤز دأره ؤ مالي فساد ني جه باخي اۊن ٚ اقتصاد ٚ ايرادان ايسه. ايران طبيعي منبعان ٚ نظر ٚ جه پۊر غني ايسه ؤ اؤپک ٚ عضوان ٚ مئن سومي پيله نفت ٚ ذخيره-یأ دأره.
ایران واژهٔ باستان فارسی مین «آئیریانا» (airya) و فارسی میانه مین به شکل «اِران» (erān) بو، و وجه شکل قدیم «airya nama» بیگیفته ببسته بو و به معنای «مردمان اصیل سرزمین » ایسه. ایران کردستان مین هنوز ایران با هو ایسم قدیمی «اِران» تلفظ به .
ایر واژه مین به‌معنی «آزاده» و اونه جمع «ایران» به‌معنی «آزادگان» ایسه .
ایران ایسم لغت مین به معنی «سرزمین آریاییان» ایسه و مدت‌ها قبل ان که ایسلام بایه اونه ایسم بومی ایران، اران، یا ایرانشهر بو.
البته ۶۰۰ سال قبل میلاد جا تا ۱۳۱۴ (۱۹۳۵) تمام دنیا مین با ایسم «پرشیا» شناخته بوستی .
جوغرافیاویرایش
ایران شرق جا با افغانستان و پاکستان؛ شمال شرقی جا با ترکمنستان، بخش میانی شمال جا با دریای کاسپین، شمال غربی مین با جمهوری آذربایجان و ارمنستان؛ غرب مین با ترکیه و عراق؛ و سرانجام جنوب جا با آبان خلیج فارس و دریای عمان همسایه ایسه.
ایران دید طبیعی جا ، جه شمال به رود اترک، دریای کاسپین و رود ارس، خاور جا به کوهان هندوکش و کوهان باختری دره سند، باختر جا به دامنه‌هان باختری کوهان زاگرس و حوضه آبریز اروندرود و جنوب مین به خلیج فارس و دریای عمان محدود ایسه . ایران نصف ویشتر کویری و نیمه کویری ایسه . حدود یک سوم ایران هم کوهستانی ایسه و بخش کوچکی جه ایران (شامل جلگهٔ جنوب دریای کاسپین و جلگهٔ خوزستان) هم جه جلگه‌هان حاصلخیز تشکیل ببوسته. ایران بلندترین کوه هم دماوند (۵۶۷۱ متر) ایسه.
جی دید جوغرافیایی،ایران غربی‌ترین شهر کلیساکندی؛ شرقی‌ترین شهر جالق؛ شمالی‌ترین شهر پارس آباد؛ و جنوبی‌ترین شهر چابهار ایسه
غذا و خوراکویرایش
| نام فارسی | نام انگلیسی | نوع | ترکیبات اصلی | تصویر |
|---|---|---|---|---|
| آش | Āsh | میان وعده | آب، سبزیجات، رشته، حبوبات | 
|
| اشکنه | Eshkenh | غذا | تخم مرغ، نان، پیاز، آب، ادویه | 
|
| باقلاپلو | Baghla Polo | غذا | باقالا، برنج، سبزیجات، گوشت | 
|
| بریانی | Beryani | غذا | گوشت، روغن، نعنا، گردو | 
|
| ترشی | Torshi | چاشنی | میوه‌جات، سبزیجات، سرکه، آب | .jpg){kind=small}
|
| حلوا | Halva | دسر | آب، آرد، شکر، هل، گلاب | 
|
| خاگینه | Khagine | دسر | تخم مرغ، نعنا، زردچوبه | |
| خورش | Khoresh | غذا | لپه، گوشت، آب، سیب‌زمینی | 
|
| سمبوسه | Sambose | غذا | نان، گوشت، سبزیجات، حبوبات | 
|
| شربت | Sharbat | نوشیدنی | آب، شکر، طعم دهنده مصنوعی | |
| شله زرد | Shole Zard | دسر | آب، برنج، زعفران، ادویه‌جات | 
|
| آبگوشت | AbGosht | غذا | آب، گوشت، سبزیجات، حبوبات | 
|
| شیربرنج | ShirBerenj | چاشنی | شیر، شکر، برنج، شیره | 
|
| شیرین پلو | Shirin Polo | غذا | برنج، پرتغال، زعفران، فلفل سیاه | 
|
| عدس پلو | Adas Polo | غذا | عدس، برنج، ادویه‌جات، سبزیجات | 
|
| حلیم | Halim | میان وعده | گندم، جو، عدس، گوشت | 
|
| فرنی | Kheer | غذا | آردبرنج، گندم، شیر، شکر، زعفران | 
|
| عدسی | Adasi | غذا | عدس، پیاز، نعنا، آرد، ادویه‌جات | |
| کاچی | Kachi | دسر | آرد، شکر، گلاب، روغن، زعفران | 
|
| کباب | Kabab | غذا | کباب، ادویه‌جات، خمیر نان | 
|
| کله پاچه | KalePache | غذا | سر گوسفند، روغن، آب، ادویه‌جات | .jpg){kind=small}
|
| کلوچه | Koloche | میان وعده | آرد گندم، شکر، روغن | 
|
| کوفته | Kofteh | غذا | سبزیجات، گوشت، آب، برنج | 
|
| آلبالوپلو | Albalo Polo | غذا | آلبالو، برنج، آب، سبزیجات | فاىل:Ālbāloo polu (1).jpg |
| دلمه | Dolme | غذا | گوشت، سبزی، برگ مو، سیب زمینی | 
|
| دمپختک | Dampokhtak | غذا | برنج، رب، پیاز، روغن، فلفل | 
|
| رشته پلو | Reshte Polo | غذا | گوشت، پیاز، کشمش، خرما | |
| کوکو | KoKo | غذا | سبزیجات، تخم مرغ، آرد، سیب‌زمینی | 
|
| زرشک پلو | Zershk Polo | غذا | مرغ، گوشت، برنج، رب، ادویه‌جات |
|
| سبزی پلو | Sabzi Polo | غذا | برنج، سبزیجات، زعفران، ماهی |
|
| کتلت | Kotlet | غذا | گوشت، سیب‌زمینی، پیاز، تخم مرغ |
|
| کلم پلو | Kalam Polo | غذا | کلم، برنج، سبزیجات | |
| کله جوش | KalJosh | غذا | پیاز، کشک، زردچوبه، روغن، گردو | |
| لوبیا پلو | Loobiya Polo | غذا | باسمانی، برنج، لوبیا سبز، گوشت |
|
| میرزاقاسمی | Mirza Ghassemi | غذا | بادنجان، ادویه‌جات، تخم مرغ، سبزیجات |
|
| نخودپلو | Nokhod Polo | غذا | نخود، برنج، حبوبات، سبزیجات | |
| یتیمچه | Yatimche | غذا | بادنجان، گوجه، سیب‌زمینی، پیاز |
.jpg){kind=link}
ایران اوستانانویرایش
ایران 31 تا اوستان داره.
آذربایجان شرقی ، آذربایجان غربی ، اردبیل ، اصفهان ، البرز ، ایلام ، بوشهر ، تهران ، چهارمحال و بختیاری ، خراسان جنوبی ، خراسان رضوی ، خراسان شمالی ، خوزستان ، زنجان ، سمنان ، سیستان و بلوچستان ، فارس ، قزوین ، قم ، کردستان ، کرمان ، کرمانشاه ، کهگیلویه و بویراحمد ، گلستان ، گیلان ، لرستان ، مازندران ، مرکزی ، هرمزگان ، همدان ، یزد.
مردمویرایش
پیشینهٔ تاریخی تمدن ایران واگرده به تمدنان عیلام، شهر سوخته، جیرفت و... ، ولی اون شروع تاریخ سیاسی جی آغاز ایران حکومت پادشاهی زمان ماد مین ایسه. شاهنشاهی ماد، ایران نخسین شاهنشاهی بو و هناویسی به عنوان ایران شروع تاریخ شاهنشاهی درنظر بیگیفته ببسته.
ایران امروزه جه اقوام زیادی من جمله :آذربایجانی(آذری)، کرد، لر، بختیاری، بلوچ، مازندرانی(مازنی)، گیلک، قشقایی، عرب، لک، تالشی، ترکمن، خلج، آشوری، کلدانی، مندایی(صائبی)، تات، گرجی، سیستانی، ارمنی، و یهودی تشکیل ببوسته.
ایران مین حدود ۲۰ تا زوان و ۱۱۰ تا گویش زبانی رواج داره و ایران پیله ترین گروه‌هان زوانیا فارسی، ترکی آذربایجانی، کردی، ترکمنی، گیلکی، مازندرانی، خلجی، تالشی، لری، بختیاری، عربی، بلوچی، لکی، دیلمی، تاتی، ارمنی، آشوری، مندایی، گرجی، عبری، کلدانی و غیره تشکیل دهه . ایران زوان رسمی و ایداری فارسی ایسه.
فارسی ایته جه زوانان شاخیه هند و اروپایی ایسه . براساس اصل پانزدهم ایران قانون اساسی کتابان درسی باید با ا زوان و خط ببه ، ولی ایستفاده جه زوانان محلی و قومی مطبوعات مین و رسانان گروهی و درس دان اوشان ادبیات مدارس مین ، کنار زوان فارسی آزاد ایسه.
قبل ایسلام دوره هانویرایش
- ایلامیان (۳۲۰۰ سال ویشتر پ. م. - ۵۳۹ پ.م.)
- ماد (آغاز قرن هشتم پ. م. - ۵۵۰ پ. م.) «نخستین پادشاهی آریاییان ایران مین» ؛ بنیان‌گذار دیاکو ؛ پادشاه نامدار هووخشتره
- هخامنشیان (۵۵۹ پ. م. - ۳۳۰ پ. م.) بنیان‌گذار کورش بزرگ ؛ پادشاهان نامدار داریوش یکم و خشایارشا
- سلوکیان (۳۳۰ پ. م. - ۱۲۹ پ. م.) بنیان‌گذار سلوکوس یکم
- اشکانیان (۲۵۶ پ. م. - ۲۲۴ م.) «استقلال ایران سلوکیان جا » ؛ بنیان‌گذار اشک یکم ؛ پیله شهریاران مهرداد یکم و ارد یکم
- ساسانیان (۲۲۴ م. - ۶۵۲ م.) بنیان‌گذار اردشیر بابکان ؛ پیله شهریاران شاپور یکم، شاپور دوم و انوشیروان
بعد ایسلام دوره هانویرایش
- طاهریان (۲۰۶ - ۲۵۹ ه. ق.) بنیان‌گذار طاهر بن حسین ذوالیمینین
- صفاریان (۲۶۱ - ۲۸۷ ه. ق.) بنیان‌گذار یعقوب بن لیث صفاری
- سامانیان (۲۶۱ - ۳۸۹ ه. ق.) بنیان‌گذار اسماعیل سامانی
- زیاریان (۳۱۵ - ۴۶۲ ه.ق.) بنیان‌گذار مرداویج زیار زای ؛ شهریار نامدار قابوس بن وشمگیر
- بوییان (۳۲۰ - ۴۴۰ ه.ق.) بنیان‌گذار عمادالدوله علی ؛ پیله شهریار عضدالدوله
- غزنویان (۳۸۸ - ۵۵۵ ه.ق.) بنیان‌گذار سلطان محمود غزنوی
- سلجوقیان (۴۲۹ - ۵۱۱ ه.ق.) بنیان‌گذار طغرل بیک ؛ پیله شهریاران ملکشاه و سلطان سنجر
- خوارزمشاهیان (۴۷۰ - ۶۱۷ ه.ق.) بنیان‌گذار انوشتکین غرجه ؛ شهریار نامدار سلطان محمد
- ایلخانان مغول (۶۵۴ - ۷۳۶ ه.ق.) بنیان‌گذار هلاکو خان
- تیموریان (۷۷۱ - ۹۰۳ ه.ق.) بنیان‌گذار تیمور گورکانی
- صفویان (۹۰۶ - ۱۱۳۵ ه.ق.) بنیان‌گذار شاه اسماعیل یکم ؛ پیله شهریار شاه عباس یکم
- افشاریان (۱۱۴۸ - ۱۲۱۰ ه.ق.) بنیان‌گذار نادرشاه
- زندیان (۱۱۶۳ - ۱۲۰۹ ه.ق.) بنیان‌گذار کریمخان زند
- قاجار (۱۲۰۹ - ۱۳۴۵ ه.ق.) بنیان‌گذار آقامحمدخان ؛ شهریار نامی ناصرالدین شاه
- پهلوی (۱۳۴۵ ه.ق./ ۱۳۰۴ ه.خ. - ۱۳۵۷ ه.خ.) بنیان‌گذار رضا شاه
- نظام جمهوری اسلامی (۱۳۵۷ ه.خ. - تا الانی ) بنیان‌گذار روح الله موسوی خمینی
سربسویرایش
| ایران اوستانان |
|
آذربایجان شرقی ، آذربایجان غربی ، اردبیل ، اصفهان ، ایلام ، بوشهر ، تهران ، چهارمحال و بختیاری ، خراسان جنوبی ، خراسان رضوی ، خراسان شمالی ، خوزستان ، زنجان ، سمنان ، سیستان و بلوچستان ، فارس ، قزوین ، قم ، کردستان ، کرمان ، کرمانشاه ، کهگیلویه و بویراحمد ، گلستان ، گیلان ، لرستان ، مازندران ، مرکزی ، هرمزگان ، همدان ، یزد. |
- ↑ http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_sovereign_states_and_dependent_territories_by_population_density
- ↑ {cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/01/weodata/weorept.aspx?sy=2007&ey=2010&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=. &br=1&c=429&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=49&pr.y=۱۰|title=Iran|publisher=International Monetary Fund|accessdate=۲۰۱۰–۰۴–۲۱| archiveurl = http://www.webcitation.org/67SYE7poS | archivedate = 06 May 2012}}
- ↑ http://www.tabnak.ir/fa/news/264313/افزایش-سرانه-تولید-ناخالص-داخلی-ایران
- ↑ CBI: Economic Trends ۲۰۰۸/۲۰۰۹. Retrieved 4 July 2009.
- ↑ {cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2010_EN_Table1.pdf%7Ctitle=Human Development Report ۲۰۱۰|year=۲۰۱۰|publisher=United Nations|accessdate=5 November ۲۰۱۰| archiveurl = http://www.webcitation.org/67SYERaMJ | archivedate = 06 May 2012}}