رشت
رشت ايته جه ايران ٚ پيله شأران ؤ گيلان ٚ مرکز ؤ پيله‌ترين شأر ايسه. رشت هأتؤني ايران ٚ کلسيا پيله شأره ويشترين جمعيت-أ کاسپي دریا نسا سامان ٚ مئن دأره. أ شأر رشت ٚ شأرستان ٚ مرکزي بخش ٚ توابع جه ايسه.
 | |
| کۊللي ايطلاعات | |
|---|---|
| کيشور | ايران  |
| اۊستان | گيلان |
| شأرستان | رشت ٚ شأرستان |
| بخش | مرکزي بخش |
| رسمي نام | رشت |
| شأر بؤستن ٚ سال | هشتؤمي قرن |
| مردۊم | |
| جمعيت | ۶۷۹٬۹۹۵ نفر (۱۳۹۵) |
| جمعيت ٚ تراکؤم | ۴۱۴ نفر ايته کیلۊمتر مربع مئن |
| زوان | گيلکي |
| مذهب | شيعه |
| طبيعي جۊغرافي | |
| پيلئکي | ۱۸۰ کیلۊمتر مربع |
| بۊلندي درىا جه | ۱۰ متر |
| آو ؤ هأوا | |
| سالانه دما ميانگين | ۱۵٫۹ درجه سانتی‌گراد |
| سالانه وارش ٚ ميانگين | ۱٬۳۵۹ میلي‌متر |
| سالانه جرندي رۊجان | ۲۶ رۊج |
| باخي ايطلاعات | |
| شأردار | مأمد أحمدي |
| سؤغات | أبريشم بج رشته خۊشکار برنجي نان گمج حصيري محصۊلان |
| تيلفؤن ٚ پيش‌شۊماره | ۰۱۳ |
| رسمي وبجيگا | رشت |
زؤان و مردۊمان
دچينواچينهماتان مردۊمان رشت شهر (۹۸٪) گيلک ایسن و گۊيشان مۊختلف بيه پسي[۱] زؤان گیلکي جه گپ زئندرن. رسمی زؤانه جلسهان رشت شۊرا شهر گیلکي ایسه.[۲]
رشتˇوجه‌تسميه
دچينواچينرشت اول ايتأ پيله رۊستا بۊ كي دامان مئن بنا بۊبۊسته بۊ و أني نام، كتابِ حدودالعالم مئن سال ۳۷۲ قمري دۊرۊن بأمؤ بۊ. علي اكبر دهخدا هم گِه كي رشت كلمه در حساب ابجد ۹۰۰ به، چؤن رشت أ سال بنا بۊبۊست.
جه باخي دليلان أ نام نهأن هم گيدي كي رشتˇكلمه جه رَش به معنای خاكِ وارش أيه چون أجۊر وارش رشتِ مئن زياد أيه، هأنه وستي رشت شهر باران هم نام بنئيدي. اي سري جه مۊحققان نظر أنه کي رشت به معنی زمیني ایسه کي گؤدی مئن نهأ بي. اۊشان گیدي کي بأضی کلمان جه، رشتˇبیجار یا رشتˇرود منستان شا أنه فهمأستن کی أیه بیجار یا رۊخاني گیدي کي گؤدي مئن نهأ بي. جالب أنه کي ایتأ رۊستا بنام رشت آباد هم رشت ۲۰ کیلومتری نهأ ولی تا هسأ أ ترکیب معني کسي توضیح ندا دره. ایتأ کتاب مئن به نام "رشت شهر ستاره" أتؤ بینویشته بۊبۊسته کي رشت با کلمه ستاره و star هم خانواده ایسه.
رشتˇآب و هوا
دچينواچينرشتˇآب و هوا معتدل و مرطۊب ايسه كي رطۊبت سال مئن متغيره. سالانه وارشˇمئن‌گین حدۊد ۱۳۵۰ ميليمتر ايسه كي بعضي سالان جه أ عدد هم تأنه ويشتر ببه.
رشتˇدما هم زمسسان مئن جه ۵- سانتيگراد كمتر نيبه و تاوسسان، مرداد مئن هم جه ۳۷ ويشتر نيشه. البته ۱۹- (زمسسان ۱۳۵۰) و ۱۲.۴- (دی ۱۳۸۶) و هأتو ۴۰ (شهريور ۱۳۶۵) هم ديده بۊبۊست. هوای سردي كي سيبري جه أيه و اطلسˇاۊقیانۊس سيستمان رشتˇآب و هوا رۊ تأثير دريدي. وارش ويشتر پئيز و زمسسان مئن اتفاق دَكَفه.
هر چند سال اي‌بار هم رشت مئن پيله‌ورف آيه كي زمسسان ۱۳۵۰ و ۱۳۸۳ و ۱۳۸۶ و ۱۳۹۵ مويد أ مطلبه.
ایتأ ویژگی مۊهم رشت و گیلانˇهوا پئیز و زمسسان دۊرۊن پیش آیه. گیلان هوا فشار معمۊلا ایرانˇفلات جه ویشتره. اما بأضی زمات پئیز و زمسسان مئن گیلان کم فشار به و ایران فلات پور فشار. زمات باد جهت کي همیشک جه گیلان به فلات سمت ایسه تغییر کۊنه و فلات جه به گیلان وزه. أ مؤضۊع باعث به کي خۊشک و گرم هوا پئیز و زمسسان رۊجان ره رشت و گیلان مئن بداریم. أ هوای گرمش گیدي. گرمش ناپایدار ایسه و معمۊلا ایتأ ناگهانی تغییر پیشاشویه.
بخشان
دچينواچينشهران: رشت
- خومام بخش
- چوکام دهستان
- چاپارخانه دهستان
- کته سرخومام دهستان
شهران: خومام
- سنگر بخش (رشت)
- اسلام آباد دهستان (رشت)
- سراوان دهستان(رشت)
- سنگر دهستان (رشت)
شهران: سنگر
شهران: کوچصفهان
- لشت نشا بخش
- جیرهنده لشت نشا دهستان
- علی آباد زیباکنار دهستان
- گفشه لشت نشا دهستان
شهران: لشت نشا
- خشکبیجار بخش
- حاجی بکنده خشکبیجار دهستان
- نوشر خشکبیجار دهستان
شهران: خشکبیجار
تاریخچه
دچينواچين
شهر رشت قدمت تاریخیه باوولایی دَره و احتمال دیهید کی قبل از اسلام و زمان ساسانی شین ببه. اولین نشانه های شهر دو ته رود زرجوب و گوهررودِ مابین شکل بیگیفت . رشت بین دو ته حاکم نشین قرار دَشتی و ایته بین راهی منزل به حساب آمویی.هن باعیث ببو فومن و لاجؤنه جا دور بمانه و عارف آدمان اونه اینتخاب بوکونید. و اوشان احترام سبب بوبوست اَ ناحیه بعدها نی جی محلی جنگان دور بمانه. هه عامل باعیث ببوست تجارت رشت مئن قوت بیگیره و 4 شنبه بازار معروفی بدَره.شاه عباس صفوی که انی ایتا جد گیلان شین بو سده 17 میلادی درون گیلانا بیگیفته و پیوست خ امپراطوری بوکوده.او زمات چونکی خواستی خو تسلطا کامیلا کونه و لاهیجان و فومنا جه اهمیت تاوده رشتا تقویت بوکوده. رشت موقعیت طوری ایسه که سفید رود دره میان نها و وقتی فلات جا بایی در دسترس نها و ا موضوع اوشان ره اهمیت ژئواستراتژیک داشتی. شاه عباس در اوایل قرن 17 مرکزیت گیلانه رشته فاده و شهر فراخ َ بوست. روسان رشته صفویه دوره مئن اشغال بوکودید. در سال 1245 ه.ق ایته دوره طاعون اَ شهره هوجوم باورد. و باعث بوبوست رشت تا زمان قاجار چند دوره افول بدَره.افشاریه و زندیه هرج و مرج نی اَ موشکله زیادتر بوکود. قاجار زمان رشت نفس تازه بوکود و ایوارده قوّت بیگیت. دو ته بازار دَشتی کی اولی "ساغریسازان" یا باربندان و دومی "ساروق بندان" نام دَشتید.ساروق بندان در نقشه امروزی رشت خیابان سعدی تا صیقلان در بر گیره. و ساغریسازان نی رشت خیابان مطهری مئن نهه.از رشت جدید محللان تانیم گلسار نام ببریم که الانه ایتا از رشت مشهورترین شهرکان ایسه.
رشت پیله خانوادئن جا شا اشان نام بردن:
خانواده حاج سمیع که اوشان شاخه ئن زیادیدی و همه تا پسوند سمیعی یا خوشان نام دونبال داریدی
"رضا" که پروفسور رضا ا خانواده جا ایسه
"سرتیپ پور" که اوشان گیلان قدیم فرمانروایان باقیمانده ایسیدی
و...... شا گوفتن رشت از ای طرف تبدیل به بازار مرکزی معامله یه ابریشم وبرنج وچای که گیلان تولیدات ایسید ببوسته بو و از طرف دیگر بار اندازاصلی صادرات و واردات کشور بو. به ا دلیل بسیاری ار ایران تاجران رشت میان تجارتخانه واکودیدی و خیلیان اویا مقیم بوبوستیدی و تشکیل خانواده بدائیدی.ا خانواده ئن معمولن تبریز یزد همدان بهبهان و کاشان جا باموئید که هنوز هم اوشان بازماندگان رشت میان کرا زندگی کوداندریدی. کسرائیان(کاشان جا)خشکبارچی(همدان جا)تربیت و کتابچی و بلورچی (تبریز جا)و کشاورز(یزد جا)از او جمله ایسیدی.
هتو دیگر قومان ارمنیان یهودیان و حتی یونانیان منستان هم ا شهر دورون زندگی کودیدی.
باخی مردومه عادی بون کی همیش تاریخه سازید اما هی وقت اوشان نام ننه! رشت انقلاب مشروطه پس و بعدِ رضا خان دوره ایته شکل جدید بیگیفت اما اینقلاب بولشویکی پس چون ایران و شوروی تجارت دولتی ببوسته اهمیت جا دکفته و وقتی که خلیج فارس آبراه اهمیت اقتصادی پیدا بوکوده د رشت به عنوان ایته شهر بازرگانی خو موقعیتا از دست بدا.
هسا کی دووارده گیلان شمال طرف 5 تا کشور مستقل تشکیل بوبوسته ا امکان نها که رشت ایتا رونق دیگرا تجربه بوکونه.
هسا رشت چی حال و روزی دَره؟
دچينواچين
رشت ساختار زولبیایی شکل دره و پوره جه 3 راهی. اَ شهر هر روز جمعیت زیادیه جه همه جای گیلان خو مین جا ده و مهربانانه اوشانه پذیرایی کونه. شهر رشت نیاز فراوانی به شهری خدمات دَره کی موتأسفانه تا هسا نادیده بیگیفته بوبوسته.ا شهر بیشترین تراکم شهری یا ایران میان داره و ا ازدحام زندگی یا اویه مشکل بوکوده داره.به تازگی اونا کلان شهر اعلام بوکودیدی و ان فرصتی ایسه که مسائل شهرسازی جدیتر وبا بودجه مناسبتر پی گیری ببه.
چون ا شهر ایته اکوسیستم ویژه میان قرار داره اگر اون مسائل سریعتر رسیدگی نبه فاجعه زیست محیطی بوجود ایه. وهساهوتویی کی ایته جه روزنامه نگاران عونوان کونه تنها تانیم اونه نامه"وهاشته شهر"بنیم
رشت محل تولد و یا رشد بسیاری جه روشنفکران ، موبارزان ،استادان دانشگاه ، و پژوهشگران وهنرمندان ایسه کی شا اوشان جا استاد پورداوود،استاد معین،پروفسور رضا،پروفسور سمیعی،خانم سوسن تسلیمی،آیدین آغداشلو و.. نام بردن .ا بزرگان میان پروفسور سمیعی ایته پیله ماندنی کارا شروع بوکوده که تانه رشت ناما دونیا میان بولندآوازه بوکونه و اون تاسیس ایته مرکز جراحی مغز و اعصاب ایسه کی اونه هزینه یا خودش به عهده بیگیفته و ا مرکز راه اندازی پسی خو خدماتا در اختیار تومامی بیماران سراسر درمیا میان قرار خوایه دان..ایته موضوع دیگر کی رشتیان تانیدی به اون گولاز(افتخار) بوکونید انه که استاد معین به دلیل امانتداری وصی دو تا پیله مردای بوبوسته ایته دهخدا کی ادامه خو کارلغتنامه یامرگ پسی اونا بسپرده و دیگری نیما یوشیج کی با انکه هرگز استاد معینا نیده بو و با وجودیکه دانستی استاد اونی روش امره شعر دورون موافق نیه ولی با وجود ان بخواسته کی چاپ اونی کاران مرگ پس استاد معین نظر زیر انجام ببه کی ان نهایت اعتمادی ایسه کی ایته هنرمند و محقق تانه به دیگری بوکونه.وهمچنین پیوند مبارک و الگویی ایسه گیلان و مازندران نخبگان ره.
جنگ وزمین لرزه پس رشت ایته هجوم جمعیتی امره مواجه بوبوسته و ا شهر ایته رشد لجام گسیخته یا کرا تجربه کوداندره.مهندسان مشاور مطالعات توصیه کودی که شهر رشت در جهات شمال و شمال شرقی توسعه پیدا کونه.هنه واسی شهرک گلسار در ضلع شمالی و مجتمع مسکونی شالکو(پردیسان)در شمال شرقی ساخته بوبوسته.همپچنین توصیه بوبوسته بو کی پردیس دانشگاهی جاده لاکان درون و خارج از کشت و صنعت سفیدرودزمینان ساخته ببه.اما هجوم جمعیتی و دیگر عاملان سبب بوبوسته گرچه اسالان میان، لاکان شهر، شهرک آمارو و شهرک مهندسان هه جاده درون بساخته بوبوسته ولی باز در سال ۱۳۸۷ دولت تصمیم بیگیفته کی کشت و صنعت سفیدرود زمینانا در اختیار مسکن مهروتعاونیان بنه. ا تصمیم خو عوارضا در آینده نشان خوایه دن.
تغییرات جمعیتی باعیث بوبوسته کی وزارت کشور شهر رشتا ایته کلانشهر بدانه.
رشت شورای شهر و شهرداری امیدواریدی کی کلانشهر بوستن بودجه ویژه ایا نصیب ا شهر بوکونه و پاری از اونی مشکلنا حل بوکونه.
رشت شهروندان انتظار داریدی کی اوشان شهر ایته درجه یک شهر ببه و از ا وضعیتی کی اوشانه شهر شهری خدمات داره راضی نیید.
ایته پیله کار کی ا سالانه درون رشت میان بوبوسته پروژه یه "موزه میراث روستایی گیلان"
ایسه کی نشا اونا جخترادان.ا موزه کی خاورمیانه دورون اولین موزه یه فضای باز ایسه ۱۸ کیلومتری رشت و جنگل سراوان درون نهه و گیلان روستایان سنتی معماری و زندگیانمایش دهه.
https://web.archive.org/web/20100317032648/http://www.gecomuseum.com/ ( موزه سایت )
رشت قزوین بزرگراه در پایان سال ۱۳۸۷ قراره بازا به.اما امی راه آهن افتتاح زمات هنوز معلوم نیه.
ا راه آهن قرار بو ۷۰ سال پیش چاکوده ببه.ا تاخیر دلیلا واستی تاریخی کیتابان دورون وامجید.رشت راه آهن ایستگاه جاده جیرده دورون روستای فلکده میان چاکوده به.
علاقمندان به شهر رشت تاریخچه و اونه رشد و شکل گیری دلایل تانیدی اطلاعات بیشتر ره کتاب "پژوهش در شناخت هویت کالبد شهر رشت " علیرضا آبیزا فاندرید.
جورواجور
دچينواچينرشت سینمائان
دچينواچين
سینما سپید رود، سینما۲۲ بهمن، سینمامیرزا کوچک، سینماانقلاب، سینما آبشار، سینما سعدی، سینما قدس.
رشت هتلان
دچينواچينهتل آسیا، هتل اردیبهشت، هتل پامچال، هتل پردیس، هتل قمر، هتل کادوس، هتل کیوان، هتل درنا، هتل ایران.
رشتˇتاتائيان
دچينواچين-
أبریشمچي خانه -
-
-
-
سۊنتي عرۊسي -
رشت رۊزˇبازار -
گيلکي محلي لباس -
-
-
-
رشتˇروستاهان
دچينواچين| پسیخان دهستان روستاهان |
|
|
| پیربازار دهستان روستاهان |
|
سیاه اسطلخ، فخب، شمس بیجار، راسته کنار، منگوده، طش، مبارک اباد، کفته رود، گراکه، پیله داربن، کماکل، گالش خیل، پیرده، رجاکل، المان، بیجارخاله، خنفچه، محمداباد، گالش گاچه، پستک، سیاهرودکنار، علویان، فیض اباد، جورده، سوخته لوله، پیربازار
|
| حومه دهستان روستاهان |
|
|
| لاکان دهستان روستاهان |
|
طالشان، لاکان، کتیگر، فلکده، سیاه گلوندان، سلکی سر، سقالکسار، صیقلان ورزل، گوراب ورزل، کیسارورزل، تخسم، سلیمانداراب بالا، ویشکاماتیر، ویشکاورزل، عزیزکیان، نارنج کل، رواجیر، اسکده
|
رشتˇدين
دچينواچينرشتˇپارکان
دچينواچينرشت محلان
دچينواچين
| رشت محلان |
|
علی آباد، صالح آباد، آب و برق ، زیرکوچه، شالكو، احمدیان، پارک شهر، زرجوب، سوخته تکیه ، حاجی آباد ، بادی الله، ارمنی بولاغ ، کرد محله، باقر آباد ، ساغری سازان ، دانشسرا ، جيرباغ ، رودبارتان، خمیران زاهدان، دباغیان، کوزه گران، خمیران چهل تن، چله خانه ، چمارسرا ، كيژده ، ماهي روخان ، استادسرا، پاسکیاب، سرخه بنده، آتشگاه ، صیقلان، کیاب، سبزه میدان ، شهرداری، گلسار، بوسار، پیربازار، فخب، پل عراق، استخر، دو برادران ، خواهر امام، رشتیان، سلیمان داراب، تازه آباد، منظریه رشت، احمد گوراب، جاده لاکان، پل طالشان، آفخرا ، آج بیشه ، شهرک قدس، سنگ سازی چهارراه میکائیل، |
