خۊمام

خۊمام، ايته جه گیلان ٚ شأران ايسه کي خۊمام ٚ شأرستان ٚ مئن قرار نهأ ؤ اۊن ٚ مرکز ني ايسه. خۊمام، رشت و أنزلي راشي مئن کي دۊ ته جه گيلان ٚ پيله شأران ايسده واقع بۊبؤسته ؤ شأ گۊتن کي گيلان ٚ بین‌المللي ؤ ترانزيتي مسير، رشت تا أنزلي سمت کي کاسپي دریا پيله بندر ايسه خۊمام ٚ جه گۊذره و هأ مۊضۊع باعث بۊبؤسته کي خۊمام ٚ پۊليس ٚ را أ اۊتۊبان-أ، دۊوؤمي پۊر رادوار ٚ جاده گيلان ٚ دۊرۊن معرفي بۊکۊنه. خۊمام کلسيا جه جفرۊدبالا پلاژ-أ خۊره ؤ کاسپي دریا-یأ فأرسه و ۱/۵ کيلۊمتر ساحلي نوار دأره. أ شأر خۊرخۊس ٚ جه ني شیجان ٚ دهنه سر ٚ رۊستا-یأ منتهي به کي أ رۊستا ني أنزلي سل ٚ أمرأ مجاورت دأره. ۷ ته جه خۊمام ٚ رۊستایان منطقه آزاد أنزلي حؤمه دۊرۊن قرار دأرده.

خۊمام

ايته تاتايي خمام ٚ جه
کۊللي ايطلاعات
کيشور	ايران
اۊستان	گيلان
شأرستان	خۊمام ٚ شأرستان
بخش	مرکزي بخش
رسمي نام	خمام
محلي نام	خۊمام
شأر بؤستن ٚ سال	۱۳۲۹
مردۊم
جمعيت	۲۰٬۸۹۷ نفر (۱۳۹۵)
جمعيت ٚ تراکؤم	۳۳۵ نفر ايته کیلۊمتر مربع مئن
زوان	گيلکي
مذهب	شيعه
طبيعي جۊغرافي
پيلئکي	۱۶۰ کيلۊمتر مربع
بۊلندي درىا جه	۱۷− متر
آو ؤ هأوا
سالانه دما ميانگين	۱۵٫۸ درجه سانتيگراد
سالانه وارش ٚ ميانگين	۱۳۹۷ ميلي‌متر
باخي ايطلاعات
سؤغات	بج یئخ بهشت رشته خۊشکار حصيربافي کشتا برنجي نان محلي دسهۊنران گاب صۊندؤق
تيلفؤن ٚ پيش‌شۊماره	۰۱۳
رسمي وبجيگا	خۊمام نيۊز

خۊمام ٚ شأر، رشت ٚ شأرستان ٚ کلسيا ؤ رشت ٚ ۱۵ کیلۊمتري مئن و أنزلي ۲۵ کیلؤمتري مئن قرار دأره. أ شأر تقریباً ۵۵ سال ایسه کي بخش ٚ عۊنوان-أ دأره ؤ اۊن ٚ پيلئکي ۱۶۰ کیلؤمتر مربع ايسه.

أ شأر ٚ قدیمي جيگایان ٚ جه شأ مچچد جامع نام بؤردن کي اۊن ٚ سأرا سطح مۊزائیک کاري بۊبؤسته ؤ آقا سید حسن ٚ بۊقاٰ ورجأ کي مۊسی کاظم ٚ زاکان ٚ جه ایسه قرار دأره کي مردۊم ٚ مئن کۊچي آسسانه نام ٚ أمرأ مأرۊف ایسه ؤ آقا سید سلطان بۊقاٰ دافچاه رۊستا مئن ؤ بابا حسن بۊقاٰ چؤکام ٚ مئن کي اۊن ٚ سأرا دۊرۊن اۊتريشي مۊسلمان فاطمه یحیايي (ماریا هؤف بایر) قرار دأره.

جمعیت

براساس ۱۳۹۵ ٚ سال ٚ سرايشماردن، خۊمام ٚ شأر ٚ جمعیت ۲۰٬۸۹۷ نفر ؤ خۊمام ٚ شأرستان ٚ جمعيت ۵۴٬۸۶۰ نفر ايسه. خۊمام ٚ ثبت احوال ٚ ایداره ۱۳۹۳ سال ٚ دۊرۊن راجع به خۊمام ٚ جمعيت ٚ رشد ٚ آمار اعلام بۊکۊد کي أ شأرستان ٚ جمعیت خأیلي بۊجؤر بۊشؤ ؤ ۶۶،۲۳۶ نفر-أ فأرئسه. خۊمام ۵۴ ته گیلان ٚ شأرأن ٚ مئن يازدهؤمي جه نظر جمعیت ایسه و اۊن ٚ جمعيت جه اي سري شأراني کي شأرستانان ٚ مرکز ايسده، رۊبار، شفت، رزوندي، ماسال ؤ سیاکل مأنستن ني ویشتر ايسه.

خۊمام ٚ جمعيت هفتاد سال بۊگۊذشته دۊرۊن ۱۰ برابر بۊبؤسته. ۱۳۲۵ ٚ سال ٚ دۊرۊن، أ شأر ٚ جمعیت ۲٬۵۱۳ نفر بۊ، ۱۳۴۵ ٚ سال أ شأر ٚ جمعیت ۳٬۰۶۷ نفر-أ فأرئسه، ۱۳۵۵ ٚ سال ۴٬۰۱۴ نفر، ۱۳۶۵ ٚ سال ۷٬۸۱۴ نفر، ۱۳۷۶ ٚ سال ۸٬۵۵۸ نفر، ۱۳۸۵ ٚ سال ۱۳٬۲۸۰ نفر ؤ ۱۳۹۰ ٚ سال ٚ دۊرۊن خۊمام ٚ جمعيت ۱۷٬۱۰۶ نفر بۊ کي ألبت طبق ايته جمعيتي برآورد، هسأ خۊمام ٚ جمعيت ويشتر جه ۲۵٬۰۰۰ نفر ايسه.

خۊمام ٚ وجه تسمیه

خۊمام ٚ شأر ٚ قدمت ویشتر جه ۱۰۰۰ سال ایسه، هأن ٚ وأسي گۊتن أ شأر ٚ أصلي نام، قديم ٚ زمات ٚ دۊرۊن ممکن نيه ولي حدسیات ؤ مختلف باوران درباره أ شأر ٚ نام نهأ کي بيجيرتر اۊشان-ه بررسي کۊنيم.

1. بعضیأن معتقد بۊد کي قديمان ٚ مئن أ منطقه دۊرۊن هر ته خانه آو شرب دأشتن ٚ وأسي کي مردۊم ٚ رۊزمره نیاز بۊ، آبان-ه ايته مخصۊص ٚ خۊم ٚ دۊرۊن فۊکۊديد ؤ اۊ دؤران ويشتر خانه‌ئان ٚ دۊرۊن أ خۊمان نهأبۊ، هأن ٚ وأسي أ منطقه به خۊم‌آب ؤ گلف گلف به خۊمام تغيير پیدا بۊکۊده. أخيرا خۊمام ٚ وؤرۊدي مئن، ايته آونما مجسمه نصب بۊبؤسته ؤ متشکل جه مختلف خۊمان ايسه کي اۊشان ٚ جه آو بيرۊن زنه ؤ اشاره به هأ مۊضۊع دأره.
2. أ منطقه قديم قديمان ٚ مئن به خۊبان ٚ شأر معرۊف بۊ ولي گلف گلف خۊبان به خۊمام تغییر بۊکۊده.
3. بعضیان معتقد ايسده کي خۊمام اوّل به صۊرت «خۊ مام» بۊ کي گيلکي زوؤن ٚ دۊرۊن معني مي سامان دهه.

کشوري تخسیمان

خۊمام ٚ شأرستان: أ شأرستان دۊ ته شأر، دۊ ته بخش ؤ چار ته دهستان ؤ ۴۴ ته رۊستا دأره.

• خۊمام ٚ شأرستان ٚ مرکزي بخش
• شأر: خۊمام
  • دهستانان: چاپارخانه دهستان، کته سر ٚ دهستان

۱.چاپارخانه دهستان: أ دهستان ۱۷ ته رۊستا دأره ؤ اۊن ٚ مرکز چاپارخانه روستا ايسه.

چاپارخانه دهستان ٚ رۊستایان

چاپارخانه روستا، گورابجير، پشتسان گورابجير، شيجان، شیجان ٚ تۊک ٚ سر، شیجان ٚ دهنه سر، شیجان ٚ راسته کنار، شیجان ٚ ميان محله، جفرود بالا، تازه آباد صدر، تنبل محله، زيرده، غلامرضا باغ، فتاتو، فشتكه

۲.کته سر ٚ دهستان: أ دهستان ۱۳ ته رۊستا دأره، اۊن ٚ مرکز ني کته سر ٚ رۊستا ايسه.

کته سرخومام دهستان روستاهان

اسماعيل آباد، اشمنان طالم، برمچه بالا محله، برمچه پائين محله، تيسيه، دافچاه، كته سر، كلاچاه، کويشا، لات، مشكاپشت، معاف محله.

• چؤکام ٚ بخش
• شأر: چؤکام
  • دهستانان: اشکيک ٚ دهستان، فۊرشکي دهستان

۱.اشکيک ٚ دهستان: أ دهستان ۵ ته رۊستا دأره ؤ اۊن ٚ مرکز اشکیک ٚ رۊستا ايسه.

• • رۊستایان: اشکيک، مصردشت، خواچکين، تازه‌آباد خواچکين، بلسکله

۲.فۊرشکي دهستان: أ دهستان ۷ ته رۊستا دٚره ؤ اۊن ٚ مرکز فۊرشکي رۊستا ايسه.

• • رۊستایان: جیرسر باقرخاله، جیرسر، فۊرشکي، میانکل، بیجرودکل، لـله‌کا، بیج

خۊمام ٚ تاريخ

خۊمامˇ رۊخان سابق پيله‌تر ؤ پۊر آو‌تر بۊ ؤ خۊمام هأ رۊخانˇ کۊمکˇ أمرأ گسکرˇ تاريخي شأر-ه متصل-أ بؤستي ؤ پيله لۊتکایان ؤ پاراخۊتان خۊمامˇ دۊرۊن پهلۊ گيفتید. ۴ ذیقعده ۱۲۷۱ مئن، کي ناصرالدین شاه حکۊمتˇ آخري سالان بۊ، ايته قرارداد بین ايران ؤ شؤروي دٚوٚسته بۊبؤسته کي مربۊط به چأگۊدن ايته کۊچي راشي بۊ ؤ أنزلي ؤ رشت متصل-أ گۊدي ؤ أرابه‌ئن شؤن آمؤن ره طراحي بۊبؤسته بۊ. اۊ زمات رۊسي کارگران ؤ مأمۊرانˇ شؤن آمؤن أ منطقه دۊرۊن ويشتر-ه بؤسته ؤ رۊسان، خۊمام دۊرۊن ايته راهدارخانه چأگۊدد ؤ اۊنˇ نام زاستاو بنأده. أ راهدارخانه بعدان به مدرسه تبديل بۊبؤسته.

خۊمام نهضت جنگل ؤ گیلانˇ شؤرایي جؤمۊري زمات، ايته نظامي شهر بۊ ؤ لشکریان جنگل أيه استراحت گۊديد ؤ جنگأن بسیاري ني أ منطقه دۊرۊن رؤخ بدأ.

خۊمامˇ تارئخˇ مئن، شؤن آمؤنان بسياري جه مختلف شأران ؤ کشوران به خۊمام رخ بدأ کي سبب انتقال ؤ راه پیدا گۊدن جدیدˇ دابان به أ منطقه بۊبؤسته ؤ ابتدا مکتبخانه‌ئان متعدد خۊمامˇ رۊستایان دۊرۊن چأگۊده بۊبۊسته کي تا هفتاد سال پيش دائر بۊ ؤ بعد به مدرسه تبديل بۊبؤسته. خۊمامˇ اوّلي مدرسه، مدرسه اتفاق بۊ کي ۱۳۱۲ˇ سالˇ دۊرۊن دائر بۊبؤسته ؤ کؤران ني أ مدرسه دۊرۊن پسران ورجأ تحصيل گۊديد ؤ به‌دليل فرهنگ بۊجؤري کي خۊمامˇ مردۊم دأشتيد خۊشان کؤران ني به مدرسه روانه گۊديد ؤ اۊشانˇ تحصيل أمرأ رئکانˇ ورجأ هئچ مخالفتي نۊبؤسته. حۊدۊد ۱۰۰ دانش آمۊز أ مدرسه مئن تحصيل گۊديد.

۱۳۲۳ سالˇ دۊرۊن مدرسهٔ اتفاق به نام دبستان مؤلوی در دؤ نؤبت صبح و عصر پسران ره به خۊ کار ادامه بدأ ؤ به صۊرت مدرسه‌ای ۶ کلاسه دربامؤ. ايته دبستان ني کؤران ره به نام مهستی زماتي کي آقای فریدۊن فرحبد خۊمامˇ اداره فرهنگ رئيس بۊ تأسیس بۊبۊسته کي بعد انقلاب اۊنˇ نام به «شهید صادقی» تغيير بۊکۊده ؤ أ رۊزان دۊ ته نوبت دۊرۊن با حۊدۊد ۴۰۰ ته علم آمۊج فعالیت کۊنه.

دئني جيگایان

دهنه‌سرˇ داري آلاچيق

ردیف	نام مکان	نوع مکان	توضیح
۱	دهنه‌سرˇ سل	طبيعي	دهنه‌سرˇ سل متصل به أنزلي سل ايسه. أ سل پۊر جه لي زار ؤ سلˇ باقلا ایسه ؤ لۊتکا سواري، شیکار ؤ ماهي‌ گيتن جه أ سلˇ رائج تفريحان ايسه. زمسسان‌‌ئان دۊرۊن هزاران دریایی پرزن مخصۊصا کالگان به أ محل مۊهاجرت کۊنيدي. انواع ماهیان ؤ گیاهان أ سلˇ مئن نهأده.
۲	جفرۊدبالا تفريحي ساحل	طبيعي - تفريحي	جفرۊدبالا پلاژ ۱٫۵ کیلومتر طۊلˇ أمرأ، خۊمامˇ ساحلي نوار ايسه کي أنزلي تجاري منطقه مجاور قرار دأره.
۳	چؤکامˇ تاريخي عمارت	تاريخي	أ عمارت چؤکامˇ رۊستا مرکزˇ مئن واقع بۊبؤسته. مجموعه متعلق به ناصرالملک، نایب السلطنهٔ احمدشاه قاجار بۊ کي أ عمارت-ه به خۊ زای حسین علی خان قراگوزلو به ارث بنأ. أ مکان اۊنˇ تفريحگاه مختلف فصۊلˇ مئن بۊ. عمارت قدیمی باغ، قاجار و پهلوی دؤره أثران جه ايسه. اۊنˇ بنا در دۊ ته طبقه چاکۊده بۊبؤسته ؤ اۊنˇ ایوان مزین به چۊبي ستۊن‌ئان، سرستۊن‌‌ئان و نرده‌‌ئان ايسه.
۴	دهنه‌سرˇ داري آلاچيق	تفريحي	آلاچیقان کي پيله دارانˇ سر چأگۊده بۊبؤستد ؤ شیجانˇ دهنه‌سرˇ سل (مۊرداب) نزديک چأگۊده بۊبۊسته ايته جه خۊمامˇ دئني جيگایان ايسه.
۵	دکتر چمسازˇ تنديس	دئني	ايته سنگي مجسمه‌ جه دۊکتۊر کهن‌سال و خیّر خؤمام کي با کمک به بیماران و مستمندان، تبدیل به اسطوره اخلاق و انسانیت خۊمام و گیلانˇ دۊرۊن بۊبۊسته، ايته سکۊ رۊ خیابان تختي خۊمامˇ وۊرۊدی مئن مقابل منزل دۊکتۊر چأگۊده بۊبؤسته کي عۊمۊم ره قابل بازدید ایسه.
۶	امامزاده حسن (ع) مسجد ؤ بۊقا	زيارتي - تاريخي	أ بۊقا خۊمامˇ شأرˇ مئن واقع بۊبۊسته ؤ أتؤ کي مردۊم گده ؤ مطابق شجره نامه مؤجۊد بامؤ آقا سید حسن جه امام موسی کاظمˇ رئکان ايسه. أ بۊقا قديمي بنا تخریب بۊبؤسته ؤ اۊنˇ جا ساختمان جدید و مجللی چأگۊده بۊبۊسته. أ ساختمان شامل بقعه و شأر پيله مسجد در ۲ طبقه ايسه.

خۊمام ٚ معرۊف فۊتبالیستان

سیامک عاشۊری (ملوان - استقلال رشت - سپاهان - پیکان)

مرتضی ابراهیمی (استقلال رشت - پگاه گیلان - استقلال تهران - مس کرمان - سایپا - داماش گیلان)

رسول میرطرقی (ملوان - استقلال اهواز - پگاه - مس کرمان - نفت آبادان - شهرداری اراک)

علی عشوری زاد (ملوان - پگاه - سایپا - استیل آذین - داماش)

هادی سهرابی (پگاه - داماش - مس کرمان)

محسن فروزان (پگاه - ملوان - گسترش فولاد تبریز - تراکتورسازی - گسترش فولاد تبریز - استقلال تهران - سیاه جامگان مشهد - راه‌آهن تهران - تراکتورسازی-گل گهر)

مهدی رحیم زاده (ملوان - گسترش فولاد - داماش)

احسان عبدی (ملوان - نساجی مازندران - آلومینیوم هرمزگان - نفت مسجدسلیمان - مس کرمان - صنعت نفت آبادان)

محمدهادی یعقوبی «حسام» (ملوان - گهردورود - ملوان - پیکان تهران)

محمد دادرسی (داماش گیلان - سپیدرود رشت)

سیدهادی موسوی (شیرین فراز کرمانشاه - سپیدرود رشت - چوکا)

افشین عشوری زاد (سپیدرود رشت)

مجید فارسی خمامی (نساجی قائمشهر)

وحید رفاهتی (ملوان بندرانزلی)

حافظ یعقوبی (داماش گیلان)

سامان حقگو (پگاه گیلان - سپاهان اصفهان - شهرداری هشتگرد - ملوان بندرکیاشهر)

سامان رفیعی (سپیدرود رشت)

• خۊمام بانوان فۊتبالیست

سارا قمی مرزدشتی خانم سارا قمی ايتأ جه بانوان ميلّي‌پۊش خۊمامي ايسه کي تيم بانوان ملوان بندرانزلی دۊرۊن پنج دؤره به عنوان گلزن اوّل لیگ برتر بانوان مئن شناخته بۊبۊسته. سارا قمی هسأ تیم بانوان شهرداري بم دۊرۊن بازي کۊنه.

جۊر وا جۊر

خومام شهرداری

خۊمام نۊسۊج صۊندؤق چاکۊدن مئن رتبه اوّلأ جي اۊستان و به گفته عۊموۊم مردۊم، كل كشور مئن دأره.