لفظˇ زنجيله

لهجه زنجيله (اينگيليسي مئن: Dialect continuum) ىا لهجه شر (اينگيليسي مئن: Dialect area) ىک جرگه لهجه'ن (گۊىشؤن) ايسن کي ىکته جؤغرافياىي شرˇ مئن بکار شنن ؤ هر دو ته لفظه کي همساده ايسن هچي نيميزگره کسؤنˇ جي تؤفير کؤنن اما وختى اي تؤفيرؤن جمأبنن جۊري که أگه زنجيله دو ته سراخره بنيم کسؤنˇ ورجه، اۊشؤنˇ گۊىشگرؤن، کسؤنˇ لفظه نفأمنن. اي مأفۊمه شأنه دگردسي زيويشتشناسي (evolutionary biology) مئنˇ ريسه جۊرؤنˇ همره قياس گۊدن. اي مأفۊمه لئؤنارد بلۊمفيلد بنابوده.

اۊ مرزؤني که شأنه شرؤنˇ مئن کشئن (اۊ شرؤني که هرته زواني خصلتˇ جي کسؤنˇ همره تؤفير کؤنن) لفظمرز (لهجهمرز) دۊخؤنن. أگه فاصله ؤ انبساطي زوانؤنˇ سرمشقه در نظر بگيريم، اي لهجه'نه شأنه فاصله-زوان در نظر گيتن؛ ىعني زوانشناسي فاصله وأسي، خودکفا زوان ايسن.

اجتماعي زوانشناسي مئن، وختي ىکته زوانˇ زنجيله دأنيم کي دۊته ىا چن جۊرˇ زوان ىا لهجه همديگرˇ مئن ادغام بۊبؤبۊن بي اينکه ايشؤنˇ مئن ىکته رؤشن مرز بۊمؤنه. مثلاً، هندˇ ىپاره پيله شرؤنˇ مئن ىا مغربˇ مئن ايتؤره. تاريخˇ مئن ني اۊرۊپا چن پأره مئن ايتؤ بۊبؤ؛ مثلاً ىکته مسيرˇ مۊسؤن که پؤرتقال تا والۊن (بئلژيکˇ مئن) ؤ پؤرتقال تا ايتاليا جۊنۊبي لهجه'ن ايسه؛ ىا آلماني ؤ هؤلندي مئن. ۱۰۰ سالˇ أخيرˇ مئن کي دؤلت-ملتؤن ويشترأبؤن ؤ ايشؤنˇ معىار زوان هيتؤ تترج باخيˇ لهجه'نه کي معىار نۊبؤن ؤ اي لهجه زنجيله'نه چاگۊدن، حذفأگۊدن، مرزؤن ويشتر پۊررنگ بۊبؤن.

گاگلف بحث ؤ جدل بنه کي ىک نفر فرد کۊ لهجه' بکاربرده-دره ىا حتی ىکته لهجه، کۊ زوانˇ شئه؟ بسته به مؤضۊع، In some cases, controversy often arises regarding the question of which particular dialect an individual is using – or even to which language a particular dialect belongs. To varying degrees, such cases involve sociolects and/or the distinctions are subjective rather than having any discernible basis in objective linguistics. They are generally found when two or more distinct ethnicities have long histories of shared linguistic development and geographic residence, but nevertheless regard themselves, and/or each other, as speaking different dialects or languages. This occurs as a result of divisions related to religion, political ideology, nationalism or regionalism, and/or other dimensions of historical identity. In such cases, the dialects concerned may have emerged, or re-emerged, as a result of splits in extinct or declining standard languages.

به هر حال، ايشؤنه شأنه ىکته زوانˇ لهجه'ن در نظر گيتن به شرطي که ىک جۊر عؤمۊمي معىار زوان دبۊن کي بگۊبشتؤه مؤمکن بکۊنه.

گيلکي

گيلکي، لهجه زنجيله به بئترين مثاله. اي زوان رضوانشهرˇ جي تا گؤرگان ىک عالم لفظ (لهجه) دأنه کي هر دو ته همساده لفظ کسؤنˇ جي خالي ايپچه تؤفير کؤنن. انزلي گيلکي ؤ رشتˇ لفظ، ىا رشتˇ گيلکي با أسؤنه لفظ ىا أسؤنه شي با لاجؤنˇ گيلکي ىا لاجؤنˇ شي با رودسرˇ گيلکي، هيتؤ رودسرˇ لفظ ؤ رامسر، ىا رامسرˇ لفظ ؤ تۊنکابۊنˇ لفظ، يا تۊنکابۊن لفظ ؤ چالۊسˇ گيلکي، چالۊس ؤ آمؤل، آمؤل ؤ ساري هيتؤ تا اؤره کي مردوم خوشؤنˇ زوانه گيلکي ىا گلکى دۊخؤنن، ىکته لهجه تترجه محسۊب بنه کي اي لهجه'ن همته ىکته پيلˇ زوانˇ شي ايسن کي گيلکي ىا گلکى دۊخؤنده بنه.

فارسي لهجه تترجه

فارسي خو لهجه'نˇ جي کي ايرانˇ فارسي ؤ افغانستانˇ دري ؤ تاجيکستانˇ تاجيکيه شامل بنه، ىکته لهجه زنجيله چاکؤنه.

سربس