مکزيک

(مسير عوضاؤدن مکزیک أجي)

مکزيک (ايسپانيايي مئن: México؛ مهيکؤ) کي اۊن ٚ رسمي نام مکزيک ٚ ايجؤنأبؤ ايالتان (ايسپانيايي مئن: Estados Unidos Mexicanos) ايسه، ایته کيشور کلسيايي آمريکا میان ایسه کي اۊن ٚ پایتخت مکزيکؤسيتي نام دأره. مکزیک کلسيا جه آمریکا ؤ نسا ؤ خۊرتاو ٚ جه کارائيب ٚ دریا ؤ بلیز ؤ گۊاتمالا أمرأ همساده ایسه. هأتؤني آرام ٚ اۊقیانۊس مکزيک ٚ نسا ؤ خۊرخۊس، مکزيک ٚ خليج اۊن ٚ خۊرتاو ؤ کارائيب ٚ دریا ني اۊن ٚ نسايي خۊرتاو نهأ. مکزيک ۲ ميليۊن کيلۊمتر مۊربع پيلئکي أمرأ، دۊنیا ۱۴اؤمي پيله کيشور ؤ ۱۰اؤمي کيشور جمعيت ٚ نظر ٚ جه ايسه.[۱۰] مکزیک ويشتر جه ۱۲۰ ميليۊن نفر جمعيت دأره. مکزیکیان ٚ دین ويشتر کاتؤليکي مسيحي ؤ اۊشان ٚ أصلي زوان ايسپانيايي ایسه.[۱۱] مکزیک ٚ ايقتصاد رؤشد ؤ اورزا گۊدن دره، مخصۊصا ۱۹۹۵ سال ٚ جه کي جهاني بانک ٚ عضو بؤبؤسته ؤ آزاد ٚ جهاني تجارت-أ ايمضا بۊگۊده. مکزیک ٚ رؤتبه، کيشوران ٚ ناخالص ٚ تؤليد ٚ ليست ٚ مئن پانزدهؤم ایسه.[۱۲]

مکزيک
Estaos Xuníos Mexicanos ویرایش مقدار در Wikidata
جۊغرافي
بۊلند ٚ قۊلـله
اوریزابا (fa) ترجمه (۵٬۶۱۰ متر) ویرایش مقدار در Wikidata
جيرترين ٚ جيگا
Laguna Salada (en) ترجمه (−۱۰ متر) ویرایش مقدار در Wikidata
پيلئکي
۱٬۹۷۲٬۵۵۰ km² ویرایش مقدار در Wikidata
جمعيت
پایتخت
رسمي زوان
جمعيت
۱۲۴٬۷۷۷٬۳۲۴[۱] (۲۰۱۷) ویرایش مقدار در Wikidata
:مرداکان
۶۱٬۱۸۷٬۲۲۸[۲] (۲۰۱۹) — ۶۱٬۵۸۷٬۴۵۱[۲] (۲۰۲۰) — ۶۱٬۸۵۶٬۱۳۷[۲] (۲۰۲۱) — ۶۲٬۱۹۴٬۹۵۴[۲] (۲۰۲۲) ویرایش مقدار در Wikidata
:زناکان
۶۳٬۸۹۸٬۰۸۲[۲] (۲۰۱۹) — ۶۴٬۴۱۰٬۸۵۱[۲] (۲۰۲۰) — ۶۴٬۸۴۹٬۰۰۱[۲] (۲۰۲۱) — ۶۵٬۳۰۹٬۱۷۱[۲] (۲۰۲۲) ویرایش مقدار در Wikidata
شأري جمعيت
۱۰۰٬۶۲۳٬۶۲۸[۲] (۲۰۱۹) — ۱۰۱٬۷۱۹٬۶۸۹[۲] (۲۰۲۰) — ۱۰۲٬۶۵۱٬۴۳۵[۲] (۲۰۲۱) — ۱۰۳٬۶۶۰٬۸۵۴[۲] (۲۰۲۲) ویرایش مقدار در Wikidata
رۊستايي جمعيت
۲۴٬۴۶۱٬۶۸۳[۲] (۲۰۱۹) — ۲۴٬۲۷۸٬۶۱۳[۲] (۲۰۲۰) — ۲۴٬۰۵۳٬۷۰۳[۲] (۲۰۲۱) — ۲۳٬۸۴۳٬۲۷۱[۲] (۲۰۲۲) ویرایش مقدار در Wikidata
مردۊم ٚ زيوش ٚ اۊميد
۷۷٫۱۱۸[۳] (۲۰۱۶) ویرایش مقدار در Wikidata
نيظام
حۊکۊمت ٚ جۊر
جؤرترين مقام
حۊکۊمت ٚ ريئيس
مۊقننه قۊوه
مۊجريه قۊوه
تفاقان
تأسيس ٚ زمات
جيني ضريب
عدد
۴۵٫۴[۵] (۲۰۲۰) ویرایش مقدار در Wikidata
انساني تؤسعه شاخص
شاخص
۰٫۷۵۸[۶] (۲۰۲۱) ویرایش مقدار در Wikidata
بيکاري نرخ
۵[۷] (۲۰۱۴) ویرایش مقدار در Wikidata
ايقتصاد
پۊل ٚ واحد
مرکزي بانک
أفزۊده أرزش ٚ ماليات ٚ نرخ
۱۶ ویرایش مقدار در Wikidata
قانۊني سند
۱۸ ویرایش مقدار در Wikidata
بازنشسته بؤستن ٚ سند
۶۵ ویرایش مقدار در Wikidata
عددان ؤ نمادان
اينترنت ٚ کؤد
‎.mx‏ (fa) ترجمه ویرایش مقدار در Wikidata
دریايي شيناسايي شۊماره
345 ویرایش مقدار در Wikidata
ايزؤ ۳۱۶۶–۱ آلفا-۲
MX[۸] ویرایش مقدار در Wikidata
تيلفۊن ٚ کؤد
+52 ویرایش مقدار در Wikidata
باخي ايطلاعات
فرانئن ٚ جهت
قطار ٚ حرکت ٚ جهت
وبجيگا
gob.mx (ايسپانيايی زوان) ویرایش مقدار در Wikidata
 
ایتا نقاشی دیوار غار میان کی هفت هزار سال پیش واگرده

مکزیکˇ تارئخ پور قدمت دره. اشیای سنگی یافت بوبوسته کی اوشانه قدمت واگرده به ده هزار سال قبل.[۱۳] شواهد نیشان دیهه کی اولین دفعا مکزیکˇ درون مکابیج ، پامادور و باقالا بکاشته بوبوسته.

پنج هزار سال پیش مکزیکˇ روستاهان دورون کشاورزی و شکارگودن وجود دشتی.[۱۴] اولین دفعا وستی ١٥٠٠ سال قبل شهرنشینی مکزیک میان بوجود بومو کی اولمک نام دشتی. اَ دوره ای بو کی شا گفتن مکزیک قدیمی فرهنگ و مذهب پا بیگیفته و خوره نشان بدا. حتی شا گفتن کی به دوران بعدی منتقل بوبوسته و اونه آثار و نشان تارئخ میان به عنوان ایتا تمدن دارای هویت مستقل و سیوا ثبت بوبسته.[۱۵] مکزیک مرکزی صارا میان ایتا پیله شهر کی تئوتیهواکان نام دشتی بوجود بومو. اَ شهر خو دوران اوج میان صدوپنجاه هزار کس جمعیت دشتی و معماری رونق بیگیفته و پور ساختمانان چگوده بوبوسته. بعد سال ٦٠٠ میلادی کی تئوتیهواکان رونق جا دکفته و نابودا بوسته. چند شهر مکزیک میان ، خوچیکالکو و چولولا منستن رشد بوگودید و اوشان میان رقایت شکل بیگیفته. وختی کی اَ شهران رشد بوگودید و پیله تر بوبوستید ، مردوم ، کلسیا جا بسمت جنوب کوچمال گودید. هتویی بو کی مکزیک زوان و فرهنگ پخشا بوسته.[۱۶]

 
اسپانیایین ، هرنان کورتس سرکردگی امره ،تنوچیتلان آزتکˇ امپراتوری تصرف بوگودید.

وختی کی مکزیک شهران پیله تر بوبوستید و همدیگر امره تجارت گودید، ایتا امپراتوری پا بیگیفته کی مورخان اونه آزتکˇ امپراتوری دوخانید. آزتک ایتا امپراتوری نوبو کی پیروزی جنگ میان پا بیگیفته بی و یا ایجایی بداشته بی. بلکه چندته شهر بید کی ایتا امپراتور اوشانه حکومت گودی و اونه گب کم و بیش پیش شویی. هر شهری خوره ایتا حاکم دشتی و مالیات فدایی و آزتکˇ امپراتور اوشانه مسائل داخلی دخالت نوگودی.[۱۷]

هتویی بو کی آزتکˇ امپراتوری پیله تر بوبوسته و ویشتر مکزیک صارای تصرف بوگوده. آزتکان ایتا سنت دشتید کی آدمانه ایتا مذهبی مراسم دورون قربانی گودید. هنه وستی جنگ میان ناجه دشتید کی خوشانه دوشمنان اویرا کونید تا بوکوشید. آزتکان باور دشتید کی قربانی گودن ، اوشانه خودایان راضی دره و اوشانه خشکسالی ، ناخوشی و بلایه ساق جیویزانه. آزتکان خوشانه مراسم اجرا گودن وستی پور جاجیگاه چگوده بید. قرن شانزدهم میان وختی کی اسپانیایین مکزیک تصرف بوگودید، سنت قربانی گودن آدمان ممنوع بوبوسته و پور تلاش بوگودید تا بومیانه مسیحی بوکونید. بازون ، بعد کی پور سالان دوراسته مکزیکیانˇ قدیمی سنت دیمه بنا بوبوسته و کم کم از بین بوشو.[۱۸]

سال ١٥٢١ میان ، اسپانیایین سرکرده هرنان کورتس آزتکˇ پایتخت تنوچیتلان تصرف و بعد نابودا گوده و مکزیک به ایتا بخش جه اسپانیا امپراتوری تبدیل بوبوسته. اسپانیا استعمار مکزیک دورون سیصد سال طول بکشه.[۱۹]

اوایل قرن نوزدهم میان، ناپلئون بتنسته اسپانیای تصرف بوکونه و هنه واسی ، اسپانیا مستعمران، آمریکا قاره دورون همه تان شورش بوگودید. شانزدهم سپتامبر ١٨١٠ میان ، ایتا کشیش بنام میگوئل ایدالگو ای کاستیا ، علیه اسپانیایین ایتا شورش بپا بوگوده و خاستی مکزیکه ، اسپانیا جه سیوا ببه و استقلال بداره و مکزیک میان آزادی و برابری نژادی وجود بداره. ایدالگو شورش اوایل خوروم پا بیگیفته بو و پیشرفت دشتی اما ایپچه بعد دشکن بوخورده و اسپانیایین اونه اویرا گودید و بعد بوکوشتید. اما شورش بطور کامل سرکوب نوبوسته و مکزیکˇ انقلاب بوسیله باخی سرکردگان ادامه پیدا بوگوده. اگرچه اسپانیایی بتنسته بید پور شورش و بلوای مکزیکیان دشکن بدید. ولی آخربسر ٢٤ آگوست ١٨٢١ میان ، هر دو طرف کوردوبا قرارداد امضا بوگودید کی مکزیک خو استقلاله اسپانیا جه بدست باورده. بعد استقلال مکزیکˇ امپراتوری شکل بیگیفته اما اَ امپراتوری پاچ عمر دشتی. چون ایتا آزادیخواه و انقلابی مردای بنام سانته آنا مکزیک امپراتوری نابودا گوده و حکومت جوموری باورده و خوره بعنوان مکزیکˇ اولین رئیس جومور دوجین بوگوده.[۲۰]

سال ١٨٤٦ میان ، آمریکا ایجایی ایالتان ، تگزاسˇ جومهوریه کی تازگی مکزیک جا سیوا بوبوسته تصرف بوگوده. بازون آمریکا مایه دار آمادا بوسته کی مکزیک صارای فوتورکه. چون مکزیکیان ادعا گودید کی تگزاس اوشانه شین ایسه و آمریکا مایه دار هرچه سریعتر وا تگزاس تخلیه بوکونه. وختی دو کشور اختلاف ویشترا بوسته ، جنگ آغازا بوسته اما مکزیکیان زود دشکن بوخوردید و و آمریکا مایه دار بتنسته مکزیکˇ پایتخته اشغال بوکونه. سال ١٨٤٨ میان دو کشور گوادالؤپ ایدالگؤ عهدنامه امضا بوگودید و مکزیک پور جه خو صارای شامل آریزونا، کالیفرنیا، نوادا، نئومکزیکو ؤ یوتا ضمیمه خو صارا بوکونه ؤ ریوگرانده روبار دو کشور مرز بوبوسته. درعوض آمريکا ١٥ میلیون غرامت مکزیک فدأ.[۲۱]

 
مادورو و زاپاتا ، ماشین دورون، انقلابˇ جنگ زمات

سال ١٨٦٠ میان ، فرانسویان ، مکزیکˇ مسایل دورون به بهانه کاتولیک هواخوایی جه دخالت بوگودید و فرانسه مایه دار ، مکزیکه اشغال بوگوده. فرانسویان ، آرشیدوک فردیناند ماکسیمیلین اتریشه ، بعنوان مکزیکˇ امپراتور سرکار باوردید و مکزیکیان موحافظه کار اونه حمایت گودید. بعد اَ تاریخ مکزیکˇ دومین امپراتوری آغازا بوسته. اما ایپچه بعد آزاتیخواهان شورش بوگودید و بتنستید اونه دیمه بنید و ١٤ ژوئن ١٨٦٧ میان اونه موحاکمه و اعدام بوگوید. پورفیریو دیاس ، ایتا جه میهن پرستان سرکرده کی فرانسویان جولو بجنگسته بو بعنوان بیست ونهمی مکزیکˇ رئیس جومور دوجین بوبوسته. دیاس تا سال ١٩١١ میان مکزیکˇ رئیس جومور بو. اونه ریاست زمات مصادف بو خوجیر زمات امره فرانسه میان. دوره کی مکزیکˇ اقتصاد رشد بوگوده و قوت بیگیفته. کشور میان خطوط راه آهن چگوده بوبوسته و علم و هونر رواج پیدا بوگوده و پور تحول مکزیک میان بوجود بومو. دیاسˇ زمات مکزیکˇ روابط خارجی ، مخصوصا آمریکا امره پیشرفت دشتی.[۲۲]

اما پورفیریو دیاسˇ دیکتاتوری پور موخالف دشتی و آزاتیخواهان شورش بپا بوگودید و اونه مجبور بوگودید کی هنده خوره کاندید نوکونه و آخربسر اونه کشور جه کوچمال بدأئید. بعد انقلابیان سرکرده فرانسیسکو مادورو به قودرت فرسه اما بعد دو سال ایتا کودتا دورون اونه حکومت فوگوردسته و بوکوشته بوبوسته و قودرت ژنرال ویکتور اوئرتا دس دکفته کی باعث بوبو مکزیک دورون ایتا سخته جنگ داخلی را دکفته. اَ زمات مکزیک دورون بی ثباتی و هرج و مرج و کشتار پور رواج بی گیفته بو و مکزیکˇ جمعیت پانزده میلیونی جه ، نوهصد هزار کس کوشته بوبوستید. اما هتویی انقلابیان و آزاتیخواهان رهبری مرداکانی امیلیانو زاپاتا و فرانسیسکو ویا منستن علیه اوئرتا دیکتاتوری حکومت مبارزه بوگودید. مکزیکˇ داخلی جنگ تا سال ١٩١٧ ادامه دشتی تا قانون اساسی بینیویشته بوبوسته و مکزیکˇ اوضاع سیاسی ایپچه آرام تر و بختر بوبو. جنگ داخلی زمات به دوره آدم کوشی هم معروف ایسه چون همه تان مکزیک سیاسی مرداکان ، مادورو ، زاپاتا ، فرانسیسکو ویا ، ونوستیانو کارانزا و آلوارو ابرگون منستن ترور و کوشته بوبوستید.[۲۳]

جوغرافی

دچينواچين
 
سنت پدرو مارتیر ملی پارک ، باخا کالیفرنیا میان

مکزیکˇ صارا ویشتر ، آمریکا کلسیا فلات سر واقع بوبوسته کی شامل شبه جزیره یوکاتان و باخی مناطق چیپاس ، تاباسکو و کامپچه منستن ایسه. مکزیک کلسیا مناطق کوهستانی ایسه و اویه پور آتشفشان و رشته کوه وجود دره.[۲۴]

مکزیک سه تا عمده آب و هوا دره کی باعث بوبوسته هر منطقه آب وهوای متفاوتی بداره. اقیانوس آرام جه سردباد کی اونه کالیفرنیا باد دوخانید مکزیکˇ نسایی و آفتاب نشست جا باعث کاهش دما و بارندگی بوبوسته. اونه تاثیر و چرخه آب و هوایی هنه کی مکزیکˇ کلسیا آفتاب نشست ، نیمه بیابانی ببه و اونه تاثیر آمریکا مرزی مناطق میان ، کالیفرنیا ، آریزونا و نيۊمکزيکؤ منستن ادامه بداره. کارائیب دریا آبگرم باعث بوبو کی تابستان میان ، مکزیکˇ خورتاب سواحل متعدل ببه. اَ منطقه آب وهوا مخصوصا تامپیکو نسایی میان پور شباهت به جزایر کارئیب بداره. زمستان میان سرد باد ، چند روج اول میان وراکروز و تامپیکو دورون خوره نیشان دیهه. ورف ویشتر نسا تامپیکو میان واره. فلات و کوهستان ، مکزیک مرکزی صارا میان سرده باده جلوی گیره. مکزیکˇ آب و هوا در طول سال ویشتر آفتابی ایسه. ابری و بیگیفته آسمان ویشتر خورتاب میان و پاسیفیک اقیانوس ساحل ، کلسیا قسمت میان ایسه و گاگلف پیش ایه کی ابران بجیر ایید و تمام منطقه شوروم دکفه. مکزیکˇ داخلی بخش ، تیرا تمپلادا میان میان آب و هوا خشک تر ایسه و ویشتر روج میان آسمان آفتابی ایسه. وارش زمات تا ماه می ایسه و تا اکتبر وارش نباره و خشکی زمات ایسه.[۲۵]

مکزیک ˇ کلسیا میان ، آب و هوا ویشتر گرم و خشک ایسه و گاگلف وارش واره. اما مکزیک ˇ نسایی مناطق دورون کی آب و هوا حاره ای و مرطوب ایسه ، میانگین سالانه دورون تا دو هیزار میلی متر وارش واره. باخی مکزیک ˇ کلسیا شهران ؛ مونتری ، ارموسیو و مکزیکالی منستن تابستان میان میانگین دما تا ٤٠ درجه سانتی گراد یا حتی ایپچه بوجورتر هم فرسه. سونوران ˇ کویر میان میانگین دما ٥٠ درجه سانتی گراد ایسه. سال 2012 میان مکزیک ˇ دولت اولین کشور درحال توسعه بو کی لایحه تغییرات اقلیمی تصویب بوگوده. مطابق اَ لایحه تا سال ٢٠٢٤ میلادی ، مکزیک واسی 35 درصد جه خو انرژیه جه انرژی پاک تولید بوکونه و تا سال ٢٠٥٠ میان پنجاه درصد جه خو گولخانه ای گازان کی مطابق آمار سال ٢٠٠٠ بیگیفته بوبوسته بو کمترا کونه.[۲۶]

سیاسی نظام

دچينواچين

مکزیکˇ نظام حکومت ، برپایه دموکراسی و جومهوری خوایی و مردوم نمایندگی امره ایسه کی قانون اساسی سال ١٩١٧ میلادی میان تصویب بوبوسته. مکزیکˇ سیاست میان سه نوع موختلفه دولت بنام ، فدرالی دولت ، ایالتی دولت و شهرداریان وجود دره. قانون اساسی میان بینیویشته بوبوسته کی مکزیک ایالتان همه تان وا ، جومهوری و دموکراسی فرم حکومتی بدارید کی شامل سه خال بید. ایتا خال فرماندار و اونه کابینه ایسه کی قوه اجرایی درید. ایتا خال ده قوه مقننه یا کنگره ایسه کی اونه عملکرد مستقل و سیوا ایسه و آخر بسر قوه قضاییه یا دیوان عالی کشور ایسه. هرکدام جه اَ سه تا خال خوشانه ره قوانین و اختیارات سیوا و مستقل درید.[۲۷]

مکزیکˇ سیاست میان سه تا تاریخی و پیله سیاسی حزب وجود دره. محافظه کارˇحزب سال ١٩٣٩ تاسیس بوبو کی متعلق به سازمان مسیحی دموکراتان ایسه. انقلابی حزب ، حزب مرکزی و سوسیالیستی ایسه کی سال ١٩٢٩ ، انقلابیان ایله جار امره بوجود بومو که هدف دشتی مکزیکˇ انقلابیان میان ایجایی باوره. سومی حزب ، انقلابی دموکراتیک ایسه کی بعنوان ایتا حزب چپ بحساب آیه کی سال ١٩٨٩ ، باخی سوسیالیست و لیبرالˇحزبان ایله جار امره تاسیس بوبوسته.[۲۸]

مکزیکˇ رئیس جومور ، رئیس قوه مجریه (رئیس دولت) و مسئول اجرایی کشور و فرمانده کل مکزیکˇ مایه دار ایسه. وی اختیار دره کی خو کابینه ، مسئولان کشور و مایه دارˇ فرماندهان دوجین بوکونه. مکزیکˇ رئیس جومور ، مسئول اجرایی کشور ایسه و کنگره نمایندگان جولو حق وتو دره.[۲۹] مکزیکˇ پایتخت، مکزیکو سیتی ایسه و اَ کشور جه سی و یک تا ایالت تشکیل بوبوسته. کی هر ته خوشانه رو تشکیلات و قوانین آزات و سیوا درید. هر ته ایالت خوره ایتا فرماندار ، قوه قضاییه و کنگره مستقل و ایالتی دره و شهروندان هر شش سال ایبار رای مستقیم امره فرماندار و ایتا دوره سه ساله میان کنگره نمایندگان دوجین کونید. مکزیکو سیتی ، مرکز سیاسی کشور ایسه و بطور مستقیم ، اونه اختیار دولتˇ دست دره.[۳۰]

خارجی روابط

دچينواچين

مکزیک پور زمات ایسه کی آمریکا امره روابط سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی دره. ولی تاریخ میان پور اختلاف و جنگستن دو کشور میان اتفاق دکفته. هسا مبارزه علیه مواد مخدر ایتا پیله معضل دو کشور وستی ایسه و موجب اختلاف دو کشور میان بوبوسته. دهه دو هیزار میلادی میان مکزیک دولتˇ مبارزه علیه مکزیکی قاچاقچیان ویشترا گوده کی موجب پیله جنایتان و قتل های زنجیره ای بوبوسته. کی هرساله صدها نفر مکزیک دورون کوشته بید. ایتا پیله موشکل و اختلاف آمریکا و مکزیکˇ سیاست میان، موهاجرت و مکزیکیانˇ کوچمال به آمریکا مرزان ایسه. آمریکا ساده قانونˇ موهاجرت باعث بوبو کی پور مکزیکیان بتنید جه زمینی و دریایی آمریکا مرزان دورون، کوچمال بوکونید. آمریکا دولت سعی کونه کی خو قوانین اصلاح بوکونه تا مکزیکیانˇ کوچمال جولوی بیگیره. هسا آمریکا میان ورود و غیر قانونی کوچمال گودن موجازات دره و باعث اخراج موهاجران به.[۳۱]

 
مکزیکˇ پلیس اصلی جاجیگاه ، مکزیکو سیتی میان

جرم و جنایت

دچينواچين

بطور کلی مکزیکˇ دولت ، حقوق بشر و حق شهروندی رعایت کونه. اما سوءاستفاده و فساد اداری و قضایی به ویژه نسایی مناطق دورون ، سوتال و فقیر مناطق دورن پور گزارش بوبوسته. مکزیکˇ حقوق بشر کمیسیون ، تا هسا کی موفق نوبوسته اقدام موثری بوکونه و اوضاع بختر نوبوسته. فساد اداری و قضایی باعث بوبوسته کی مدارک علیه پیله متهمان و محکومان بسختی جمع ببه. طبق مکزیکˇ قوانین ، همه مجرمان وا محاکمه عادلانه و شرایط حقوقی مناسبی بدارید. اما مکزیکˇ قضایی سیستم پور مشکلات امره روبرو ایسه.[۳۲] جنایی جرگهه'ن و مواد مخدرˇ کارتلان ایتا پیله معضل ایسید. مبارزه علیه مواد مخدر ، مکزیک دورون تا هسا شصت هیزار کوشته و بیست هیزارکس ناپدید بوبوستید. تخمین بزه بوبوسته کی مواد مخدرˇ کارتلان صد هیزار عضو درید. مکزیکˇ آمار و ملی جغرافیایی سازمان بوگوفته کی تا سال ٢٠١٤ یک پنجم مکزیکˇ مردوم قربانی جنایت بوبوستید.[۳۳][۳۴]

سال ٢٠٠٠ جه به اَ طرف ویشتر جه صد روزنامه نگار و خبرنگار کی علیه قاچاقچیان گزارش اوانگره گیفتید کوشته یا ناپدید بوبوسته و ویشتر اَ جنایتان نامشخص و حل نشده بمانسته و فقط ایپچه جه مسببان و جنایتکاران بازداشت و محکوم بوبوسته اید.[۳۵]

مایه دار

دچينواچين

مکزیکˇ مایه دار دوخاله ایسه. ایتا خال شامل قوای سه گانه مایه دار (زمینی مایه دار ، دریایی مایه دار و هوایی مایه دار) ایسه. ایتا خال جه مکزیک ˇ مایه دار هم ایسه کی شامل زرهی مایه دار و مکزیکˇ مایه دارˇ مرکزˇ تحقیقات ایسه. اَ مرکز وظیفه تامین ، نگهداری و طراحی و چگودن و ارتقای جنگی سلاحان و جنگ افزاران برعهده دره. مکزیکˇدریایی مایه دار اَ سالان میان صنایع سنگین و کشتی و موشک چگودن دورون پور پیشرفت و تکنولوژی بوگوده.[۳۶]

چند سال اخیر دورون ، مکزیک صنایع دفاعی پور پیشرفت دشتی و مکزیک مایه دار بتنسته جهت خودکفایی و تامین قطعات ، موشک و سلاح ، هواپیما ، هلیکوپتر چگودن و دفاعی سیستم تکنولوژی و الکترونیک جنگ پیشرفت دشتی و پیله واز بوگوده. دهه نود میلادی میان ، کی مبارزه علیه مواد مخدر شدت بیگیفته و مکزیک مایه دار موظف بوبوسته کی قاچاقچیان امره مبارزه بوکونه. مکزیک مایه دار مجبور بو کی خو تجهیزات و امکانات ارتقابده تا مبارزه علیه قاچاقچیان جولو موفق ببه.[۳۷] [۳۸]

آمار و اطلاع دقیقی جه مکزیکˇ وضعیت قومی و نژادی وجود نره. استعمارˇ زمات میان اوروپایی موهاجران مکزیک میان ویشتر ائسپانیایی بید. قرن نوزدهم و بیستم میان ، جغیرز ائسپانیایین ، باخی اوروپایی موهاجران ، مکزیک دورون پور موهاجرت بوگودید. تا سده بیست و یکم ویشتر مکزیکˇجمعیت حاصل ادغام و ترکیبی ایسه جه اوروپایی موهاجران (ویشتر ائسپانیایین) و بومی مردوم که سورخپوست ایسید. چندین قرن آمیزش نژادی مکزیک میان باعث بوبو کی ایتا نژاد دورگه بنام (Mestizo - میستیزو) مکزیک میان بوجود بایه کی ویشتر مکزیکˇ جمعیت تشکیل دیهه.[۳۹] ٦٢% مکزیکˇ جمعیت ، میستیو نژاد جا تشکیل بوبوسته. اوشان ریشه نژادی بطور دقیق مشخص نیه. میستیزو مردومˇ نژاد ترکیبی ایسه جه اوروپایی موهاجران ، آفریقایی بردگان و ایتا بومی سورخ مردکانˇ کوگا بنام امردینانی. کی پیوند خونی و ازدواج مره ، طول تاریخ میان بعنوان ایتا نژاد مستقل بوجود بوموئیدید. بعد مکزیکˇ استقلال ، میستیزوˇ مردوم بعنوان پیله ترین جمعیت و نژاد عمده مکزیکˇ میان ، ائسپانیان جانشین بوبوستید. اما اوشان ویشتر ترجیح بداهید کی خوشانه آمریکایی هویت و فرهنگه ، ائسپانیا فرهنگ و زوان ورجا حفظ و ادغام بوکونید.[۴۰]

هسا مکزیک میان ، کلسیا و آفتاب زردی مناطق میان ، ویشتر جمعیت جه اروپایی نژاد تشکیل بوبوسته و بومیانˇ جمعیت اَ مناطق میان کمتر ایسه و ازدواج بین نژادی کمتر اتفاق دکفه.[۴۱]

مکزیک میان موختلفه هونران و صنایع دستی وجود دره. مکزیکˇصنایع دستی بنام آرتسانیا (إسپانیایی: artesanía) دوخانید. مکزیکˇ صنایع دستی ، موختلفه مواد امره تشکیل بوبوسته و شامل خاک رس ، چوب ، فلز ، سنگ و گیاه ایسه. رنگانˇ پور رنگ و لاتینی جزئیات امره ، مکزیکˇ هونر اصلی ویژگی ایسه. ایتا جه مکزیکˇ ملی جشنان ، "مرگˇ روج" (إسپانیایی: El día de Los Muertos ) ایسه کی ٣١ اکتبر تا ٢ نوامبر برگزار به. اَ روج میان مردوم جما بید و خوشانه درگذشتگان شادی روح وستی دوعا خوانید. اعضای خانواده و دوستانˇ متوفی ایتا جومجومه اوسانید و محراب یا قبر سر نهید و خوشانه دیمه ماسک زنید. مکزیکˇ مردوم باور درید کی اَ کار باعث به کی موردگانˇ روح هنده اوشان ورجا واگرده. اَ سنت مکزیک دورون پور زمات ایسه کی برگزار به.[۴۲]

مکزیکˇ قدیمی هونرˇ تاریخ ، سه هیزار سال قدمت دره و جه سال هیزار و پانصد قبل میلاد تا سال هیزار و پانصد میلادی ادامه دشتی. اَ دوره شامل آثار هونری تمدن اولمک ، اینکا ، مایا و آزتک ایسه. اولمکˇمردومان ایتا تقویم به خط هیروگلیف دشتید کی اوشانه ساختمانان ˇمعماری طرحان اونه تاثیر بیگیفته بو. آفتابˇ نور جیگا و آفتاب دیمه ، اوشانه معماری جزئیاته مشخص گودی. مکزیکˇ باستانی آثار میان ، پور پیله سنگ گیشه وجود دره کی احتمال وجود دره کی اوشان اولمکˇ حاکمان ایسید. مکزیکˇ تمدنان ، هونری آثار دلایل مذهبی یا سیاسی دشتید. وختی کی إسپانیائین وارد بوبوستید و مکزیک فتح بوگودید. مکزیکˇ تازه هونری دوره آغازا بوسته. کی اونه استعمارˇ هونری دوره دوخانید. اَ دوره جه سال ١٥٢١ تا ١٨٢١ ادامه دشتی. اَ زمات میان مسیحیت رواج بیگفته و مکزیک دورون ، اسپانیا هونری آثار تقلید بوستی و پور سنگ گیشه جه مریم مقدس ، عیسی مسیح ، فرشتگان چگوده بوبوسته.[۴۳]

 
مرگˇ روج مراسم ، مکزیکˇ ملی مراسم ایسه.

اروپا نفوذ هونری ، مسیحیت کومک امره ، وارد مکزیکˇ هونر بوبوسته و موجب خلاقیت و ایجاد تازه هونری سبکان ، مکزیک میان ببه. نقاشی ایتا جه هونرانی بو کی پور پیشرفت بوگوده و خوجیر رنگ روغنی نقاشی تابلوهان ، مکزیک میان بکشه بوبوسته. صنایع دستی ، ظروف سفالی منستن سابقه زمات منستن بمانسته و خو راهه ادامه بدا. اما هونر شیشه گری بعد إسپانیائین ورود امره به تعویق دکفه اما ایپچه بعد کی دوارسته شیشه گری هنده رواج بیگیفته.[۴۴]

مرگ و زندگی و قوربانی گودن جه قدیم زمات ، مکزیکˇ مذهب میان وجود زیادی دشتی. آزتکˇ امپراتوران خوشانه اسیران و بردگان قوربانی گودید تا خوشانه خودایانه راضی بدارید. إسپانیائین ورود امره باعث بوبو کی کاتولیکˇ مذهب ، مکزیک میان رواج بیگیره. سیصد سال إسپانیا استعمار باعث بوبو کی مکزیکیانˇمذهب تغییر زیادی بوکونه و إسپانیایی کشیشان حقسأی امره کاتولیکˇ مذهب و مسیحیت ، مکزیک میان رواج بیگیفته. إسپانیائین سعی بوگودید کی آزتکانˇ اعتقاداته نابودا کونید و اجرای اوشانه مراسمان ، آدم قوربانی گودن منستن جلوگیری بوکونید. اوخر قرن نوزدهم میان چندتا جرگه جه پروتستانˇ معتقدان وارد مکزیک بوبوستید و مکزیکˇ کلیسا میان ساکن بوبوستید.[۴۵]

إسپانیائین ورود باعث بوبو کی إسپانیایی زوان ، مکزیک میان رسمی زوان ببه. مکزیک میان پور جه صدتا محلی زوان وجود دره ولی هیچکدام زوان غالب نیه. هشتاد درصد مکزیکˇ بومیان تنید هم خوشانه ماری زوان و هم اسپانیایی گب زنید. ناهواتل (إسپانیایی: Nahuatl) ایتا بومی زوان ایسه کی یک میلیون کس اَ زوان امره گب زنید.مکزیکˇ بومی زوان چهارتا جرگه تقسیم به. اصلی ترین جرگه ، مایا زوان ایسه.[۴۶]


جیرنویس

دچينواچين
  1. نشانی اینترنتی: https://www.worldometers.info/world-population/mexico-population/.
  2. ۲٫۰۰ ۲٫۰۱ ۲٫۰۲ ۲٫۰۳ ۲٫۰۴ ۲٫۰۵ ۲٫۰۶ ۲٫۰۷ ۲٫۰۸ ۲٫۰۹ ۲٫۱۰ ۲٫۱۱ ۲٫۱۲ ۲٫۱۳ ۲٫۱۴ ۲٫۱۵ ناشر: World Bank Open Data. زمان بازیابی داده‌ها: ۱۱ اؤکتؤبر ۲۰۲۴.
  3. "UNESCO Institute for Statistics".
  4. نشانی اینترنتی: https://books.google.lv/books?id=WdzY7YjhRroC&pg=PA83&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false.
  5. نشانی اینترنتی: https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI.
  6. "Human Development Report". برنامه عمران ملل متحد. ۲۰۲۲.
  7. نشانی اینترنتی: http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS.
  8. "ایزو ۳۱۶۶-۱". سازمان بین‌المللی استانداردسازی.
  9. نشانی اینترنتی: http://chartsbin.com/view/edr.
  10. Merriam-Webster's Geographical Dictionary, 3rd ed., Springfield, Massachusetts, United States, Merriam-Webster; p. 733
  11. INEGI 2010 Census Statistics". www.inegi.org.mx. Archived from the original on January 8, 2011. Retrieved November 25, 2010.
  12. Country and Lending Groups". World Bank. Archived from the original on March 18, 2011. Retrieved March 5, 2011. "Uppermiddle Income defined as a per capita income between $3,976 – $12,275"
  13. Michael S. Werner (January 2001). Concise Encyclopedia of Mexico. Taylor & Francis. pp. 386–. ISBN 978-1-57958-337-8.
  14. Susan Toby Evans; David L. Webster (2013). Archaeology of Ancient Mexico and Central America: An Encyclopedia. Routledge. p. 54. ISBN 978-1-136-80186-0.
  15. Diehl, Richard A. (2004). The Olmecs : America's First Civilization. London: Thames and Hudson. pp. 9–25.
  16. Cowgill, George (1997). "State and Society at Teotihuacan, Mexico" (PDF online reproduction). Annual Review of Anthropology. Palo Alto, CA. 26 (1): 129–161. doi:10.1146/annurev.anthro.26.1.129. ISSN 0084-6570. OCLC 202300854.
  17. Coe, Michael D.; Rex Koontz (2002). Mexico: from the Olmecs to the Aztecs (5th edition, revised and enlarged ed.). London and New York: Thames & Hudson. ISBN 978-0-500-28346-2. OCLC 50131575.
  18. "The Enigma of Aztec Sacrifice". Natural History. Retrieved December 16, 2011.
  19. Gibson, Charles (1964). The Aztecs Under Spanish Rule: A History of the Indians of the Valley of Mexico, 1519–1810
  20. https://www.history.com/this-day-in-history/spain-accepts-mexican-independence
  21. McCarthy, Robert J. (Spring 2011). "Executive Authority, Adaptive Treaty Interpretation, And The International Boundary And Water Commission, US — Mexico". University of Denver Water Law Review (197). SSRN 1839903.
  22. "cientifico". Encyclopædia Britannica. Retrieved February 7, 2017.
  23. "The Mexican Revolution". Public Broadcasting Service. November 20, 1910. Retrieved July 17, 2013.
  24. Nord-Amèrica, in Gran Enciclopèdia Catalana
  25. https://www.focusonmexico.com/climate-mexico/
  26. BBC News — Mexico's president enacts climate change legislation". Bbc.co.uk. June 6, 2012. Retrieved July 12, 2013.
  27. www.livingmexico.com. Retrieved 2019-01-27
  28. "EstatutodelPartido de la RevoluciónDemocrática" (PDF). Archived from the original (PDF) on January 16, 2013. Retrieved July 17, 2013
  29. Political Constitution of the United Mexican States.Congress of the Union of the United Mexican
  30. "Article 116".Political Constitution of the United Mexican States.Congress of the Union of the United Mexican States.Archived from the original on November 13, 2006.Retrieved October 7, 2007.
  31. https://www.statista.com/statistics/275439/ethnic-groups-in-mexico/
  32. Britannica Online Encyclopedia.Retrieved March 6, 2011.
  33. Mexico elections: failure of drugs war leaves nation at the crossroads". The Guardian. June 23, 2012
  34. "Mexican president: We're not losing drug war"MSNBC.Retrieved January 9, 2011.
  35. Freedom of Expression in Mexico".PEN American Center. Archived from the original on July 23, 2013
  36. Loke. "Capacitarán a militares en combates con rifles láser | Ediciones Impresas Milenio". Impreso.milenio.com. Archived from the original on May 14, 2010. Retrieved May 30, 2010.
  37. "Mexican navy 2006 activities official report". Semar.gob.mx. Retrieved May 30, 2010.
  38. "The 5.56 X 45 mm: 2006". Thegunzone.com. Archived from the original on August 7, 2011. RetrievedAugust 8, 2011.
  39. Federico Navarrete (2016). Mexico Racista. Penguin Random house Grupo Editorial Mexico. p. 86.ISBN 9786073143646.Retrieved February 23, 2018.
  40. https://study.com/academy/lesson/ethnic-groups-in-mexico.html
  41. Howard F. Cline (1963). THE UNITED STATES AND MEXICO.Harvard University Press. p. 104
  42. http://www.facts-about-mexico.com/mexican-art.html
  43. http://www.facts-about-mexico.com/mexican-art.html
  44. https://web.archive.org/web/20190324074525/https://traveltips.usatoday.com/information-mexican-arts-crafts-18796.html
  45. http://www.facts-about-mexico.com/mexican-religion.html
  46. http://www.facts-about-mexico.com/mexican-people.html