Wikipedia:دؤجئه وانويس/۲۰۲۱/۰۹

چأيي

چأيي يا چئي يته معطرˇ نۊشيدني نؤمه گه آب‌داغ يا اينˇ جۊش بأرده-أ فۊکؤنن کامليا سيننسيسˇ عمل‌بۊمأ واشˇ سر گه هميشک سبزه ؤ آسیا خۊرتؤوˇ بۊمي ايسسه. اي نۊشيدني آبˇ پسي دۊنياىˇ مئن پۊرمصرفترينه. چندين جۊر چأيي نأى؛ يکجۊر چيني واش ؤ سوز ٚ چئي ؤ دارجلينگˇ مۊرسؤن تل ؤ خۊنک ؤ شتالن ؤ بعضئ ني شيرين‌‌، مغذي‌، گۊلدار يا علفي ايسسن. اي واش کافئينˇ دأشتنˇ ويسين تأثيرˇ محرک نئنه.

چأيي کاري گيلان ٚ مئن

چأيي بۊنه وگردنه چينˇ خۊرخۊس-نسؤمˇ سامؤن، تبت، میانمار، هندˇ خۊرتؤو-کلسيا مناطقي ايسسن گه چأيئ دارۊيي واخؤردني جي خۊشؤنˇ تجرۊبه مئن کارأگيتن. يته معتبرˇ واگۊيه جي قرن ۳ ميلادي هۊا تۊؤ پجشکي دسنويسˇ مئن چأيي واخؤردنه ايشارت دأشتي ؤ قديمي‌ترين سندي ايسه کي چئي ايستفاده جه پیدا بۊبؤسته.

چأيي أولان فقط ايته دارۊ بۊ ؤ درمان ٚ ره ايستفاده بؤستي ولي گلف اۊن ٚ تفريحي ايستفاده ني مردۊم ٚ مئن رائج بۊبؤسته. اي نۊشيدني چينˇ تانگˇ سلسله أجي تفريحي بۊبؤ يؤ دئباخي آسياىˇ خۊرخۊس-نسايي کشورؤنه برسئه. پۊرتغالي کاهنؤن ؤ تاجرؤن در طۊلˇ قرن ۱۶ ميلادي اينه اۊرۊپا يأجي معرفي بؤدن. قرن ۱۷ اينگيليسئنˇ مئن مؤد بۊبؤ يؤ بنأ بنأن هند أجي در مقياسˇ وسيع کأشتن.

چأيي تاريخچه دچينواچين

چأيي واش أول بار چين ٚ دۊرۊن ؤ پنج هيزار سال پيش بشناخته بۊبؤسته ؤ اۊن ٚ درماني خاصيتان ٚ ره ايستفاده بؤستي. چأيي-أ رنگ زئن ٚ ره ني اسفاده کۊديد. هۊلندئن هيفدهؤمي ميلادي قرن ٚ مئن چأيي-أ چين ٚ جه اۊرۊپا بؤبؤردد ؤ چأيي عطاري دۊکانان ٚ مئن فرۊش شؤيي. نيکؤلاس تؤلپ کي ايته هۊلندي پجشک بۊ خۊ کيتاب ٚ دۊرۊن ؤ ۱۶۴۱ سال ٚ مئن بينيويشته: چأيي واخۊردن ٚ أمرأ شيمي عۊمر طۊلاني به ؤ همه‌ته ناخۊشي‌ئن ٚ جه دۊر-أ بيدي. هيجدهؤمي قرن ٚ مئن اينگيليس ٚ ملکه کي داميشک صۊبحانه آبجؤ زئي، چأيي-أ اۊن ٚ جا بنأ ؤ چأيي واخۊردن اينگيليس ٚ دۊرۊن مؤد بۊبؤسته.

اينگيليس اي دؤره چأيي-أ خۊ مستعمره‌ئن ٚ مئن تحريم بۊکۊده ؤ اۊشاني کي چأيي-أ درمان ٚ ره خأستيد ني وأستي دؤلت-أ ماليات فدأند. هأن باعث بۊبؤسته کي اي سري مستمره‌ئن ٚ مردۊم اعتراض بۊکۊند ؤ چأيي-أ خلوتي اينگيليس ٚ جه، خۊشان ٚ محل بؤبؤرد ؤ ارزانتر بۊفرۊشد....دۊمباله