امیر شریر

شیرۊیه اسپار

شیرۊيه اسپار یته دیلمی خلابر بۊ کي تبرسسان ٚ علیوی‌ئن ٚکیايی-ه فگنت ۊ حق‌سأی بگۊد یته مستقل کیایی بینا بؤنه.

=====نام=====

گیلکي مئن تا هي اواخر کي مدرن ٚثبت‌ احوال بینا ببؤ، رایج الگۊ ایتؤ بۊ : پئر ٚ نام +آدم نام، شیرۊیه اسپار يعني اسپار شيرۊيه وچه، عربن اونه اسفار بن شیرۊیه دخؤندن.

بزأجیگا و نتاج

اي قضیه ره چنته جۊرواجۊر داسسانن درهف

ایرانيکا دانشنامه اۊن-ه گیلان ٚلایجان أجي دؤنه. یته دئه روایت دره کي اۊن-ه تبرسسان ٚلاریجان شي دؤنه البت اي فرض-ه شناس ٚسربستأن هیچته تأیید نگۊدن.

دئباري‌ترین صفت‌نشان کي اۊن ٚنتاج أجی دره دؤ جۊره، مسعودی ٚمروج الذهب ٚمئن اۊن-ه گیل بدؤنسه ولی مسعۊدي أجي دئباري‌تر کسان اۊن_ه دیلم بنویشته دأرن.

نظام الملک طوسی شيرۊیه ٚ أسپار-ه ورداوند نتأج أجی دؤنه.ابن اسفندیار أنی اۊن-ه ورداوردیه دخؤنده، ولي اي نتاج،دیلمي شناس ٚ نتاجن ٚ دل دئه‌شا نیه. خألي ابولفضل بیهقي اي نتاج ٚ نام-ه دیلم ٚ شريف‌ترین نتاجن ٚمئن بیأرده.

اخر بیهقي گب کي اۊن-ه لایجان ٚگیل دؤنه راس ببي یحتمل «واردادآوند» ، «فاراوند» قلب بؤبؤر هیسه کي یته نتاج بۊ گیل ٚچارته پیلا نتاجن أجي کي ديلم ٚجلگه يۊ اسپی‌رۊ خۊرتاو داخل ٚ شر دبؤن.

داخل ٚ شر ٚدله دبؤن.

بزرگ اسلامی اۊن-ه دیلمي بؤن و اۊن ٚ بزأسسه وکتن دیلم ٚ کۊهسسان مئن-ه مستند‌تر دؤنن.

قدرت‌‌ گیتن

ناصرالحق اطرۊش بمؤردن پسي،هجري ۳۰۴ سرؤنه مئن ، تبرسسان ٚچیکأیتن ٚجنگ ٚمئن سرآخر حسن بن قاسم داعی صغیر پیرۊج ببۊ.

هۊ دؤره مئن سامانئن کي پیلا خۊراسسان ٚامارت-ه بغداد ٚخليفه جي دأشتن کؤت ٚوا گۊدن فرشۊادگر ٚسامان-ه اشغال بکۊنن ۊ اۊيه زیدی تشیع همرا بجنگن و تسنن أجي حمایت بکۊنن.

ای زمات ٚمئن اسپار سامائنن همرا متحد بۊنه تا کاکي ٚماکان همرا رقابت بؤنه.

اۊ بتؤنس مازندران-ه سادات أجي وأگيره ، ولي اۊن ٚپسي نصر بن احمد ساماني اۊن-ه ورگان ٚفرماندار چاگۊد.اسپار بتؤنس زیار ٚمردآويج یاوری همرا کۊچ ٚداعي-ه شکست بده .

اسپار دئه ري ؤ قزوین ؤ آذربایجان ٚیه پأره-أ خۊ حۊکم ٚبۊن بیأرده بۊ، اول سامانئن نماینده بۊ ولي کم‌کم یته مستقل کیا نام أجي خؤره مستقر بگۊده بۊ و ري کیایي نشان-ه کارکشي تا بخارا و بغداد همرا مخالفت بؤنه.

دین و کیاگری

اسپار مۊسلم نبؤ ، اۊن قزوین مئن مسجدن-ه بسۊجأنی یۊ مؤذنن-ه بکۊشت ؤ نماج وجاردن-ه ممنۊع بگۊد.

هیتو نی قزوین ٚ مئن سنگین ٚخراج بنأ ،اۊن-ه ایتؤ کردکارن سبب ببۊ که گیل و دیلم پیله کسان تصمیم بئیرن اۊن ٚحذف بکۊنن

بمؤردن

ؤردن

مردآویج ،مسافر ٚمحمد ،تارم ٚکیا هم‌دس وکتن و اسپار ٚویرۊجانئن و تا خۊراسان اۊن-ه دۊمبأله بگۊدن،

اسپار ناچار خۊ گنج-ه المۊت ٚديز ٚمئن جا بدأ بۊ.

اسپار ، بیهق-ه برسي پسي خۊ گنج-ه وأگیتن ٚنانجه همرا المۊت ٚرا وگرس ولی تالقان مئن مردآویج سربازان ٚاسیر وکت و هجری ۳۱۹ سرؤنه کشته وکت.