قالب:ویکیپدیا:دؤجئه وانيويس/۲۰۱۶/۰۲

گيلکي

گيلکي (واگۊىه: /Giləki/، اينگيليسي مئن Gilaki) ىکته زوانه ايرانˇ هندواۊرۊپاىي شۊمالٚغربي زبانانˇ جي و گيلان ؤ مازندرانˇ مردۊم اي زوانˇ جي گب زئنن ؤ قزوین ؤ گلستان ؤ سمنان اؤستانؤنˇ مئنم گیلکزوان ایسأ.

گيلکي زوان، شۊمالٚغربي زوانؤنˇ جرگه ىا کاسپي درىا نسا چافˇ زوانؤنˇ جرگه شي ایسه ؤ تالشي، طبري، تاتي، کۊردي، قؤمسي ؤ قصراني زوانˇ همره پۊر اشتراک دأنه. اي زوان پنج جۊرˇ عؤمده دأنه کي خؤندش ؤ کلمه ؤ گاگلف دابدستورˇ جي، کسؤنأجی تؤفیر دأنن.

گيلکي تاریخ

گيلکي خو تاریخ ؤ ادبیاته دأنه. پیرشرفشا شئرؤنˇ دیوانˇ مورسؤن کي هشتؤمی قرنˇ هجری قمری جي بجا بمؤنسه. گيلکی، زازاکی زوان امره ني پۊر نزديکه و دوته زبان، ىته بۊن ؤ ريشه دأنن. زازاکی، الؤن تورکيه مئن گب بزئه بنه.

گيلکي بنه

شکی نیه کي گیل، ىکته قؤمˇ نؤم بو. ىۊناني کتابؤنˇ مئن ایشؤنه گلای دخؤندن. أگه گۊنيم گیل ىا گیلک که اي کاف، نسبتˇ کافه نأ تصغیرˇ شي. اونچه کي مسلم ایسه اینه کي گیل ىا گئل ىا گئلای ىکته قؤمˇ نؤمه کي کاسپي درىا کلسیا (جونوب) چافˇ مئن نیشتن ؤ هنۊز ایشؤنˇ نؤم اي مردومˇ سر بمؤنسه. وختی گۊنيم گیلان، اي «ان» جیگه پسونده. ىعني اؤره کي گیلؤن زیندگی گودن.

اما دومي (دیلم) کي ویشتر اشتبا واگۊىه بنه ؤ أگه بشین محلي مردومه بپورسین اونˇ دوروسه گونن: دیلمؤن (dilemon). مو هرگز نشتؤسم هی‌کس بگؤ دىلمان deylaman. دیل dil ىکته کلمهٰ کي معنایˇ مشخص دأنه ؤ اؤرهٰ گونن کي مرز بوده ؤ دَوَسته ببون گؤ ؤ گوسند دأشتن ئبه ؤ «ام» بولندی پسونده، هوجور کي کؤتام ؤ ایلامˇ مئن دأنیم ؤ پألوي زوانˇ مئن هرچئه بخأن بولند ذکر بکونن اي پسونده چربؤنئنن اونه. پس دیلم بنه گؤ ؤ گوسندˇ دأشتنˇ بۊلندˇ جیگه.

گیل، مازندرانˇ گيلکي زوانˇ مئن ني دره ؤ مازندراني زوان، پۊر شواهدˇ وأسی، سانسکریتˇ همره ارتباطˇ مستقیم دأنه...دۊمباله