گب:ديلمي تقويم
ببخشید که در ویکی‌پدیای گیلکی، فارسی می‌نویسم. می‌شود لطفاً دنبال منابع بیشتری هم بگردید. آیا دربارهٔ این تقویم در ویکی‌پدیای فارسی و انگلیسی هم هست؟ --81.31.187.244 ۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۰۸، ساعت ۰۷:۲۷ (UTC)
نه متاسفانه. ای تقویم سالؤن ِ سال بو کی ده استفاده نبنأ بو. البته عبدالرحمن عمادی، در کنگره‌های ایران‌شناسی (مجموعه مقالات) سه یا چار ته مقاله راجه به ای تقویم دأنه. هم‌چنین مم‌ولی موظفری مقاله‌ٰن دامون ِ نشریه مئن و هم‌چنین مسعود پورهادی کیتاب که تازه در بمأ (نشر ایلیا جی) به نام «تقویم گیلانی».
نصرا... هومندأ نی یک‌ته کیتاب دأنه به نام «سال‌شماری و گاه‌شماری تبری و دیلمی».
.:: ورگ ::. ۲۹ اکتبر ۲۰۰۸، ساعت ۲۰:۰۵ (UTC)
أمئه تقويمˇ نؤم چيسه؟
دچينواچينهۊتؤ که خۊدتؤن دؤنين مي پيشنهاد اي بۊ که اي تقويمˇ نؤمه بنيم گيلکي. چۊن أمه (گالش ىا کلأىي ىا گيلمرد) گيلکيم ؤ أمئه زوان گيلکي ايسه. امما ىپاره أمئه همزوانؤن اي پيشنهادأ جي ديلخؤرأبؤن ؤ خيال کؤنن أمه خأ گالش ؤ کلأىئه دۊخؤنيم گيل ؤ گيلمرد.
مؤتأسفانه ىپاره ني ايرأ-اۊرأ بدگۊىي بۊدن ؤ... دوأريم.
مۊ خأ اينه به بحث بنئم تا ائره گب بزنيم ؤ بىنيم چي بئتره؟
دامؤنˇ جي خأنم که أگه دۊستانيه شناسنه که اي نؤمˇ همرأ مؤخالفن، ايشؤنه تشويق بۊکۊنه بأن ائره خۊشؤنˇ نظره بۊگؤن. مثلاً دؤنم ىک نفر فرهنگه.
ورگ (بحث) ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۵، ساعت ۰۹:۴۳ (UTC)
اۊشؤني گه دىلمستان جيگه مئن فععالن همه مخالفن ؤ ايندرن نيأنن چؤن خؤره گيلک نۊدؤنن ؤ خؤره دىلم ؤ خۊ زوؤنه دىلمي دؤنن. کاس آقا (رشتي) مخالفه ؤ معتقده اي تقويم گالشؤنˇ شئه ؤ گيلانˇ مئن کاربرد ندأشته. اۊنن نيأنه (ىته ف.ب هيسأ بؤ [وارش جرگه مئن] اۊيندرˇ جي ني بۊشؤ. سياگالش (ىسۊب عبداللهي) ني گيلکي همرأ مخالفه. ده کسيه نيشنأسنم. مطمئنن اينˇ جي ويشترن ولي مۊ ندئم ؤ نۊخؤندم. دليل اصلي مخالفتˇ وسه هۊ داستانˇ گيلک= گيل/گيلمرد ؤ ديلم=کوهستاني هيسه -- Dămun Lөtrij – Kөläcë – Kăspi Sămön (بحث) ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۵، ساعت ۱۰:۰۸ (UTC)
- دامؤن؛
- خؤ. اۊشؤني که خۊشؤنˇ زوانه گيلکي نۊدؤنن ؤ دىلمي دؤننه که نشأنه کاري گۊدن. تۊ فکر کؤني کسي ايسأ که ديلمي وأسي، دليل بدأره؟ ىعني بخأبأ ائره بحث بۊکۊنه؟ فرهنگ ؤ سياگالشˇ همرأ شأنه بحث گۊدن. فکر کؤني هأنن ويکيپديا مئن؟ || ورگ (بحث) ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۵، ساعت ۱۰:۴۸ (UTC)
فرهنگˇ پيلامار فؤت بؤته فعلن گه هيچ. اينˇ سر خلوتابؤ اينه گۊنم بىنم چي گۊنه. سياگالش بعيد دؤنم. اهلˇ اي کاران نيه گمؤن. -- Dămun Lөtrij – Kөläcë – Kăspi Sămön (بحث) ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۵، ساعت ۱۱:۱۸ (UTC)
- بستگي دأره
- ۱. اي تقويم قبلا خۊ وأسر نامي دأشت ىا نأ!، چۊن اگر نام دأشته-بۊ ده أمي ايرأ چکن کشئن بي-معنئه گه، نيه؟! مثلا اگر اي تقويم مردۊمˇ ور به "سيا تقويم" معرۊف بؤبۊ خؤ هۊ سيا تقويم بهترين نامه ده، مثال گۊنما.
- ۲. گيلکانˇ مئنأ (گيل، گألش ؤ کلأىي مئنأ) کمين اي تقويمˇ جي استفاده گۊتن!
- اگر هر سۊ ته'ن استفاده بؤته-بۊن و هيچ نامي هم از قبل ندأشته بۊ خؤ هۊ "گيلکي تقويم" بهترين گزينئه.
- اين از مۊ
- بخساد (بحث) ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۵، ساعت ۱۶:۲۲ (UTC)
- دىلميان که اقوام ˇ ساکن ˇ کۊه بۊن و گيلکؤن جي جۊدا بۊن. بعد کم-کمى ايشؤنه قؤدرت تضعيفأبؤ و بعد در سلسله کارکيايان ؛ سىد رضي لاهيجي ايشؤنه بکۊشته و کاملا ايشؤنه رۊ به زوال قرار بدأ. گيلکان ايشؤنه تنىتن و دىلميان ؛ گيلکان ˇ ميئن حلأبؤن. زبان دىلمي هم مۊنقرض بؤبؤکه. پس اي تقويم مننه نام عنصري که وؤجۊد خارجي ندأنه ببه.
مؤندنه (گالشي-گيلکي)؛ گالشؤن چؤن تيره اي از گيلکان ايسن ؤ کۊه نشين ايسان ؤ ايشؤن هم گيلک ايسن تؤنيم ىکته تصميم اتخاذ بکۊنيم.
- أگر اي تقويم دأميشک نؤم دأشت که به قؤل بخساد چکن کشي بي فاىده'ى. اگر نأ به صلاح ديد نياز امرۊز تؤنم بگۊم اگر ىکته ارث ىکته شهر ˇ شئه اين در مىادين جهاني مثلا به نؤم ˇ ايران ئبت بنه. بئتره گالشؤن لج بازي جي دس ويگيرن و قبۊل بکۊنن در احىا اي تقويم و نؤرۊزبل همه گيلکان اعم از (گيل ˇجؤلگه نشين) و (کلايي) و (گالش) و... دس به دست هم بدأن تا اينه احيا بکۊنن. ايسه أگر أمۊ اي تقويمه به کؤل گيلکان تعميم نديم هنده أمي اتحاد داغؤنأبۊنه. ؤ اي تقويم منحصر به گالشؤن بۊنه ؤ باخي گيلکان بهؤنه اي پىدا کؤنن تا اينه جي تبري بجۊيند ؤ در اي شراىط کسي که اينه نؤم گالشي بنه حماقت ˇ محض بؤده چؤن اۊ جۊر که عکسؤن ˇ ميئن بيدئم همه گيلکان نؤرۊزبله پاسداري کؤنن. در کمال احترام به دۊستان ˇ گالش بگۊم مۊتأسفانه مۊتأسفأنه گالشؤن ˇ نؤم ؛ لنگرۊد ؤ لاجؤن ˇ ميئن بد جادکته حداقل بىن ˇ عامه مردم. أگرم اي تقويم ˇ گالشي نؤم بزنيم دئه رۊسوايي زبيل بۊنه. گالشؤن؛ مۊ يا باخي جلگه نشينؤن نخأنيم شيمي سؤنته قصب بکۊنيم خأنيم اينه پيله تر و گۊسترده تر بکۊنيم.--شىخ (بحث) ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۵، ساعت ۱۶:۵۸ (UTC)
- چي دؤخؤندن: تا اؤره که مۊ دؤنم اي تقويم خۊشˇ ئبه نؤم ندأشت. (نصفˇ أمه گرفتاريئن همه چي مئن هي دۊخؤندن ؤ دۊنخؤندنه!). پس فعلاً تا وختي سندي ىا خبري ندأنيم که اي تقويمه چي دۊخؤندن خؤدمؤن خأ اينه ىکچي دۊخؤنيم.
- کئن کاراىتن: اي تقويم، گالشؤنˇ جي فرسئه أمئه دس. ولي اينه دؤنيم که خؤرشيدي تقويمؤن، کشاورزي جماعتؤنˇ شئه. پس گالشؤن آخري جرگه'ن که اي تقويم ايشؤنˇ ئبه باقي بۊمؤنسه. ناواله اي تقويم مننيس ىکته کۊچ-کۊن جرگه مئن بنابۊبۊن. عبدالرحمن عمادي (که خۊدش جؤرا شئه) اينه گۊنه: در واقع این تقویم مال خورشید است!
- دىلمي: أفشين پرتؤ گۊنه که ديلم (ؤ نأ دىلم) جيگه نؤمه نأ قؤمي نؤم. مسأله اينه که أمه سامؤن هرگز هي کس خۊ سامؤنه ديلم دۊنخؤنده جؤز ديلمؤنˇ آدمؤن. ديلم ىا دىلم، تا اؤره که مۊ دؤنم فارسي ؤ عربي وؤتؤنˇ جي بمأ. اصلاً اينˇ واگۊىه ني منطقه مئن ديل ايسه نأ دىل. (مۊ مؤعتقدم چۊن قديمم أمه مردۊم خۊشؤنه دۊنخؤندن، وختي ىکته عرب ىا فارسˇ مؤسافر أمأ، طبيعي بۊ که اي سامؤنˇ مردۊمˇ زوانه وختي تؤصيف کأدره، أگه اۊ زمت اي سامؤنˇ نؤم ديلم بۊ که ايتؤ نظر هأنه که عربؤن ؤ فارسؤن اۊ زمت گيلؤنه ديلم دۊخؤندن، ايشؤنˇ زوانم دۊخؤنن ديلمي. اي سامؤن هر نؤمي بدأشته بۊن، اۊشؤن ىکته "ي" علاوه گۊدن هۊنه. گيلاني. ديلمي. مازندراني. اپاختري. ؤ... اينˇ سر بحث زياده. خئلئن مي گبه قبۊل ندأنن. امما اي مؤضۊع مؤهمه. چره؟ :چۊن أگه ثابت بۊبۊن که اي نؤمه خؤدمؤنم کاراىتيم، پس اي سامؤنˇ نؤم ىک زمت ديلم بۊ، پس اۊشؤني که ائره زيندگي گۊدن ولي گالش نبۊن (کلأىي بؤن) ني ديلمˇ شي بؤن ؤ ديلمي ؤ پس ايشؤنˇ تقويم ني ديلمˇ تقويم (تقويمي که ديلمˇ سامؤنˇ شئه) بۊ. پس ايتؤ منطقئه که أمه اي تقويمه ديلمي دۊخؤنيم.
- گيل ؤ گيلک ىکته نئن: ىک چئم راجه به گيلک بۊگؤم شىخ. گيلک، هم ديلمه شامل بنه هم گيله. (هۊتؤ که افشين پرتؤ گۊنه، ديلم جيگه نؤمه امما گيل قؤمˇ نؤمه) گيلکي أمئه زوانه. أمه دؤنيم که گالش ؤ کلأىي ؤ گيلمرد ؤ شأري زوان همه گيلکئه. پس اي نؤمˇ سر ايجؤنا ايسيم ؤ هينˇ وأسي خۊدمؤنه دۊخؤنيم گيلکي زوان ؤ پس گيلک.
- ورگ (بحث) ۱۵ سپتامبر ۲۰۱۵، ساعت ۰۸:۴۷ (UTC)
جاقالؤن با اجازه خأسم مي نظره بۊگؤم. اوول ايکه شىخ گالشؤنه اسم گيلانˇ مئن بد جادکته، گيلانˇ اسم ايرانˇ مئن بد جادکته، ايرانˇ اسم دۊنىا مئن بد جا دکته و... اگر امه نخأ ىکجا اي رشته' وؤسنيم هميشه اي مۊشکلاته دأنيم. پس ايکه اي تقويم "گالشي" دۊخؤنده ببي مئبه بد نيه. امما اۊجۊر که ورگ گۊنه ؤ دۊرۊس به نظر رسنه گيل ؤ گالش ؤ کلايي منئن کليت گيلکؤنه شامل ببن ؤ چؤن اي تقويم ني نؤم ندأشت بهتره که ىکته کللي نؤم بدأري. مي نظرم اينه که "گيلکي" تينه ىکته خؤجير نؤم ببي. در مؤرد دىلمي مۊ فکر نۊکؤنم امي منطقه تاريخ اۊجۊر که امره بؤتن بۊ. مثلن ايرانˇ نسا غربي طرف که لۊرؤنه سرزمين محسۊب بنه امه اسمي ايشؤنˇ جي تايخˇ مئن نىنيم. انگار که فضا مئن صد سال اخير بکتن اۊ منطقه مئن ؤ هخامنشىانه سرزمينه غصب بؤدن. دىلمىان ني هيتؤ وا در نظر بگيريم. امره جۊري گۊنن که انگار دىلميئن مردۊمي بؤن که فضا مئن بۊمأن امه سرزمينˇ مئن ؤ ىکچندي زندگي بؤدن ؤ بعد محو ببؤن!. نه جاقالؤن، ديلمي مۊ لاجؤني ايسم تو رۊدسري ايسي اۊ رشتي ايسه.--ما هان (بحث) ۱۸ سپتامبر ۲۰۱۵، ساعت ۱۱:۳۰ (UTC)
- فارسي ويکيپديا مئنم اي مأسمکˇ سر بحثه. مۊ اؤره ىکته پىغام بنأم کي پيشنهاد کؤنم بۊخؤنين:
بۊخؤندم. کلا همه تأ فترکسن. مي نظر اينه ديلمؤن (ديلم ها) خىلي زمأت پيش گيلکؤنˇميئن حللأبؤن.ؤ اۊشؤنˇزوان هم خىلي وقته مۊنقرضأبؤکه. فکر کؤنم تاتؤن ىا گالشؤن؛ ديلمي تقويم ˇجي حيماىت کؤنن. نشأنه ىکته تقويم که زنده ايسه به ىک چيز که وجۊد خأرجي ندأنه نسبت بديم. مي نظر گيلکي تقويم ايسه چؤن همه گيلکؤنه شامل بۊنه. ولي اگر گالشي بنيم ده باخي گيلکؤن اي تقويمه از آن خؤشؤن نۊدؤنن.تۊنيم رأى گيري راه تاوديم.--شـىـخـ... (بحث) ۲۲ اکتبر ۲۰۱۵، ساعت ۰۵:۴۱ (UTC)
- شـىـخـ...؛ هني راحت نشأنه گۊتن. جلالي تقويم ني الؤن استفاده بنه ولي جلال اۊ شاهˇ نؤم بۊ کي دئه نىسأ. مي نظر اينه کي اۊ چيزي که تاريخˇ مئن ديلم گۊنن هي گيلانˇ امرۊزه. اۊ زواني کي "ديلمˇ مردۊمˇ زوان" بۊتن ني هي گيلکئه. مۊ مي دليلؤنه دأنم. ولي لازمه کي اينˇ سر بحث بۊبۊن ؤ ىکته نتيجه بگيريم کي علمي ؤ مؤستدل بۊبۊن. || ورگ (بحث) ۲۳ اکتبر ۲۰۱۵، ساعت ۲۲:۰۳ (UTC)
ورگ؛ مۊ فکر کؤنم که هۊ زمان که جلال ايسأبۊ اينˇنؤمه بنأن. ديلمؤن زۊر دأشتن اۊ زمات ايسم نئنأبۊن که هسأ دۊچار سردرگۊمي نبيم. الان شاىد خىلئن ديلم ىا گالش نشنأسن. ولي حدأقل گيلکه شناسنن--شـىـخـ... (بحث) ۲۴ اکتبر ۲۰۱۵، ساعت ۰۸:۳۰ (UTC)
- شـىـخـ...؛ ايتؤرم کي تۊ گۊني نئه. ديلمˇ نؤم نؤميه. همه شناسنن. مۊ گۊنم ديلمي زوان ؤ ديلمي قؤم ندأنيم. ولي نأ اينکه ديلمي نؤم ندأنيم. مي نظر اينه ديلم، جيگه نؤم بۊ نأ قؤم ؤ زوانˇ نؤم. اجازه بدي بنيم چن نفرˇ ديگرˇ نظرم بۊشتؤىيم.
- ورگ (بحث) ۲۶ اکتبر ۲۰۱۵، ساعت ۱۲:۳۱ (UTC)
- ورگ چۊتؤ بۊبؤ که ديلمي دؤجين بؤدي ؟ فتوا بدأى. گيلکي بىتره مي نظر. ديلمي ده مۊ ناقلن مي جي ؤ مي قؤمˇجي نۊدؤنم. مي تنˇگۊشت نيه. نچسبنه. أول خأ ديلمي تعريف گۊدن چيسه أصلن! --شـىـخـ... (بحث) ۲۳ دسامبر ۲۰۱۵، ساعت ۱۹:۰۵ (UTC)
- شـىـخـ...؛ اينکه چره مۊ ديلمي نؤمه دؤجين بۊدم، اينˇ وأسئه کي الؤن منابعˇ مکتۊبي که اي تقويم ئبه بنويشته بۊبؤ هي کلمه' بنأن. پس تا وختي کلمه سر تصميم نىتيم هينه نئنيم. (البته مۊ خۊدم تازگي مي تحليل ؤتحقيقˇ مئنم هي نؤمه نزديکأبؤدرم کي هنۊز زۊده اۊنه مؤنتشرأکۊنم)
- ولي اينکه گۊني ديلمي تي گۊشت نئه، اۊن دئه وگردنه به تي شناخت، تي قؤم أجي. گيل ؤ ديلم ىکي ايسن. فرقي نۊکؤنن. تۊ أگه گيلي، پس ديلم ني ايسي. چۊن گيلکي.
- ورگ (بحث) ۲۷ دسامبر ۲۰۱۵، ساعت ۱۱:۴۰ (UTC)