سؤرنا
سؤرنا یا سورنا یا زورنا یکته قدیمی ایرانی سازه کی چوب جی چاکوده بنه. سؤرنا گیلکؤنˇ مئن نقاره همره بزئه‌بنه و ایرانˇ باخی مناطقˇ مئن ایتؤ دابه کی ای سازه دؤهؤلˇ همره بزنن. گیلکؤن ای سازه نقاره همره گیلˇمردی کوشتی یا لافندبازی یا عروسی‌ئنˇ مئن زئن.
ای ساز پور قدیمیه و دونیا مئن یکته پیله هنˇشرˇ مئن (هئندˇ جی تا یونان) اونˇ جی استفاده گودن. ایرانˇ مئن ای سازˇ سابقه وگردنه به ساسانی‌ئنˇ زمت و اونˇ پسی سؤرنا رچگیه شأنه موسیقی‌الکبیرˇ کتابˇ مئن (ابونصر فارابی شی) یاتن. ای دانشمند و موسیقی‌شناس (۹۵۰ میلادی) خو زمتˇ بادی سازؤنه دقتˇهمره مطالعه بوده دأنه و اوشؤنˇ جی نقاشی‌م به‌جا بنأ. سؤرنا، زوانه‌دار بادی سازؤنˇ جرگه شی ایسه و چوبˇ جی بساته بنه و ایرانˇ مئن همه‌ته جیگه شأنه اونه یاتن. اونˇ درازی هرته منطقه مئن توفیر دأنه و ۳۰ تا ۵۰ سانتیمتر تینه ببون. اونˇ سر شیش یا هف ته سوراخ دره کی انگوشتؤنه اونˇ سر نئنن و ویگینن و ایتؤ سؤرنا خؤندشه جیر و جؤر کؤنن. سؤرنا خؤندش جلفه و مأمولن یکته کوتنی سازˇ همره (گیلانˇ مئن نقاره همره و ایرانˇ فلاتˇ مئن دؤهؤلˇ همره) اونه زئنن. قدیمˇ زمت، سؤرنازنی شادی‌ئن و اوروشواره‌ٰن و جنگؤن و دینی دابؤنˇ مئن داب بو. النئی اوشؤن به‌جایˇ خود، امما اؤرکستری آثارˇ مئنأ نی استفاده بنه. ای ساز، هرته فرهنگˇ مئن خو خؤندشه چاکؤنه؛ جوری کی اشتؤسنکس أگه ایپچه اینˇ گوش آشنا ببون تینه لؤری یا گیلکی (گالشی) یا خوراسانی سؤرنا خؤندشˇ رنگه تشخیص بدی.
واژه بون
دچينواچينسؤرنا بانی کرنئی (کرنا) هردوته بوقˇ معنیه دئنن و اینگیلیسی مئنˇ Horn همره هم‌بنه ایسه. او اقوامˇ مئن کی هندواوروپایی زوانؤنˇ گب‌زئن‌کس ایسن، ای ساز کی جانورؤنˇ شاق (شاخ)ˇ جی چاگوده بنأبو ایتؤ دخؤنده بنه. اینکه سؤرنا و کرنئی یا کرنا و Horn شاقˇ همره ارتباط بدأره ای واقعیتˇ مئنأ نی دره کی ذؤلقرنئین (ذوالقرنین)ˇ معنی بنه دوته‌شاخ‌دار یا اونی کی دوته شاق دأنه و قأرن (قَرن) هو کرن ایسه کی عربی ببؤ. البته امروزˇ روزˇ سؤرنا او قدیمی شاخؤنˇ جی پیش‌بشؤتره امما هو بادی سازؤن و بوقؤنˇ جرگه شی ایسه.[۱]
سربس
دچينواچين<references>