ترانه
گیلان ˇمئن جه قدیمˇایام، ترانه وجود بداشته و ترانه ان در تومامˇ ادوار، گیلانˇ فرهنگا جه نقشˇ موهمی بداشته ده. جه گیلانˇسونتی سازان شه نقاره، کرنا، کمانچه و سه تاره نام بوردن. گیلان ˇبومی ترانه ان مئن شه به گولˇپامچال، میرزا کوچی خان، امی گیلان، ... ایشاره کودن. گیلان ˇ شادˇ ترانه ان بسیار زیادد مثل کونوس کله، عروس گولی، بدجایی بکاشتی تی آغوزه، ... گیلانˇ محبوب ˇ خواننده آنˇ مئن شه فریدون پوررضا، ناصر مسعودی، محمد عذرخواه، رمضانی، ... دانستن. اگر بخوائیم گیلان ˇ مشهورترین شاعر ˇ معاصرˇ جه یاد بوکونیم بودون ˇ شک با جه شیون فومنی نام بوبوریم.
ترانه تقسیمان
دچينواچين1-اکثر ˇگیلانˇمحلی ترانئان به او زماتی ایختصاص دره کی کشاورزان کاره دریدی.
2-ایتا دیگر جه ترانئان واگرده به عروس گولی و سایر جشنان.
3-ترانئانی کی ماران خوشانه زاکانه ره لالایی خواند.
4-نوروزی خوانان وختی نوروز آیه نوروزی خوانی کوند.
5-خایلی جه گیلانˇبومی ترانئان های و هویی مره همراهه کی جنگلˇ میان پیچستن دره.