آمريکا داخلي جنگ

آمريکا داخلي جنگ یکته پیله جنگ ایسه آمریکا تاریخ ٚ مئن. أ جنگ ٚ میان كی نِسايی ايالتان، آمریکا مئن برده‌داریه لغو گودن ٚ همره موخالف بيد، خوشانه دولت تشكيل بدائيد و آبراهام لینکؤن ٚ دؤلت ٚ أمره أ موضوع ٚ سر بجنگستيد. آمريكا داخلي جنگ چار سال طول بكشه و آخرپسي لينكؤن بتانسته شورشيانه دشكنه و خو لايحهٰ، برده‌داری لغو گودن ٚ وأسی، مجلس ٚ دورون تصويب بوكونه.

آمريكا داخلی جنگ

وختی آبراهام لينکؤن آمریکا رئیس جؤموری ره دوجين بوبوسته، هف تا ايالت (نسایی كارؤلينا، میسیسیپی، آلاباما، فلؤريدا، جؤرجيا، تگزاس و لويزيانا) آمريكا جه سيوا بوبوستيد و خوشانˇ واستی ايتا كشور چاكوديد و خوشانˇ نامه بنائيد آمريكا مؤتلفه ايالات (CSA) و ايپچه بازون، چارتا ايالت دئه (آركانزاس، ويرجينيا، تئنسی و كلسيا كارؤلينا) اوشانه مولحق بوبوستيد و كَلسيايی‌ئن (موتحده ايالات)ˇ دوشمن بوبوستيد و اوشانه فوتوركستيد.

۱۲ آوريل ۱۸۶۱ مؤتله حشرومايه‌دار (نسایی‌ئن)، سامتئر قلا كی موتحده (كلسيایی‌ئن)ˇ خلابران اونˇ مئن ايسابيد بنه‌بر (محاصره) بوگوديد و اوشانˇ جه بخاستيد خوشانه تسليم بوكونيد. سرگرد اندرسون، سامتئر قلا سرا رستر بو، لينكؤنه خبراگوده و اونه بِنويشته كی ائتلافˇ حشرومايه‌دار ا قلايه فوتوركسته و هتويی آمريكا داخلی جنگ سرأگیته. لينکؤم ا جنگˇ واستی پور تلاش بوگوده كی آمريكا حشرومايه‌داره پور قوی بوكونه. لينكؤن نظامی آدم نوبو. فقط خو جوانی ميان سيا واشک جنگ (اينگليسی: Black Hawk War) دورون سورخ مرداکانˇ جولو بِجنگسته بو. ولی آمريكا حشرومايه‌دارˇ چكنه بو و جنگˇ واستی تصميم گيفتی و خو ژنرالانˇ امره ايله‌جار گودی و نظامی كيتاب خاندی و جنگˇ واستی استراتژی فوگودی. لينكؤن تصميم بگيفته دريايی حشرو‌مايه‌دارˇ امره دوشمنˇ بندرؤنه بنه‌بر (محاصره) و میسیسیپی روخانه كنترل بوكونه و بعد اوشانˇ پايتخته (ريچموند) تصرف بوكونه.

پور ژنرالان ايسابيد كی لينكؤنˇ نقشه امره موخالف بيد و گوفتيد جنگˇ نقشهٰوا عوضاكونه. ايتا جه اونˇ پيلˇ موخالفان ژنرال مك كيلان بو كی جنگ اَنتينيومˇ مئن آمريكا حشرومايه‌دارˇ چكنه بو. لينكؤن اونه ديمه بنا و ژنرال يوليس گرانت اونˇ جا سر باورده.

گرانتˇ ديل قورص بو كی خوشانˇ فوتوركستنه مؤتلفه‌یی‌ئنˇ سر ویشتراكونه و هتويی جنگˇ تلفات ویشترابوسته. جولای ۱۸۶۳ مئن گرانت بِتانسته نسايي‌ئنه گيتزی بورگ جنگˇ مئن كی اوشانˇ پيله چكنه، ژنرال رابرت لی بو دشكن بده. ا پیلˇ پيروزی لينكؤن و آمريكا اتحادیه واستی نمود بوگوده و هتو جنگˇ پسی، لينكؤن سربازانِˇ جولو گب بزه كی اونˇ سخنرانی، آمريكا تارئخˇ مئن پور آوازه داره.

سال ۱۸۶۴ م آبراهام لينكؤن هنده رئیس جؤموری واستی دوجين بوبوسته. اون كی ايتا پيلˇ سياسی مردای بو، سعی بوگوده خو رقيبانه دَشكن بده و ايتا تازه حزب خوره چاكوده ملی ايله‌جار (National Union)ˇ نامی كی تلاش گودی برده‌داری‌ئه آمريكا مئن ديمه بنه و آمريكا اتحاده هنده واگردانه. چند تا دموكرات به‌نامˇ اندرو جانسون و ائدوين استانتون كی کشورˇ وزیر و جنگˇ وزير بيد اونه ياور بوبوستيد. لينكؤن بِتانسته خو رقيب، ژنرال مك كيلان كی آمريكا سابقˇ چكنه بو و لينكؤن اونه ديمه بنا بو انتخاباتˇ مئن دَشكن بده و هنده دوجين بيبه.

آزادی بيانيه

۱ ژانويه ۱۸۶۵ م، لينكؤن خو آزادی اعلاميهٰ مونتشر بوگوده و آمريكا داخلی جنگˇ مئن همه‌ته برده‌یانه آزاد بوگوده حتا هو ايالاتˇ میان كی شورشيانˇ دس دبو. ولی اَ اعلاميه امره خالی ايپچه جه برده‌یان آزادابوستيد. پور سياهان ايسابيد کی هتو برده بمانسته‌بيد كی ائتلافˇ ايالاتˇ مئن زندگی گوديد. وختی اتحادˇ حشرومايه‌دار پيشروی بوگوده و نسايي‌ئن پس بينيشتيد، هو زمات بو كی سياهان جه اويرابوستن خلاص بوبوستيد و چار ميليون برده آزادا بوستيد. پور سياهان ايسابيد کی آزادابوستنˇ پسی، حشرومايه‌دارˇ مئن خوشانˇ نامه بينيويشتيد و بازون بو كی هم سیوید و هم سيا خلابران، آمريكا حشرومايه‌دارˇ مئن ايسابيد و جنگستيد.