کۊردستانˇ کارگرؤنˇ حئزب
کۊردستانˇ کارگرؤنˇ حئزب (پ.ک.ک یا اينگيليسي مئن: PKK) یکته مارکسیست-لئنینیستي سازمان بو کی دهه‌ی هفتادˇ میلادي اوایل خو کاره تورکیه مئن سرأیته.
پ.ک.ک ۱۹۷۸ میلادي، تورکیه چپگرا دانشجویی جؤمبشؤنˇ جي بیرین بمأ ؤ اول سر او جؤمبشؤنه مؤنس کي چین ؤ ویتنامˇ مبارزاتˇ جي الهام بیته بون. اینˇ هدف این بو کي مردومی جنگˇ جي، تورکیه مئن یکته کوردنشین ؤ سوسیالیست ایالت چاکونه.[۱]
ایشؤنˇ جؤمبش دهقاني بو ؤ ایشؤنˇ اولی هدف منطقه اربابؤن بون کي تورکیه دؤلت ئبه محلی نیرو محسوب بنأبون ؤ مردومه زور گوتن. دو سال بازون، تورکیه مئن کودتا ببؤ ؤ کوردؤن سرکوب ببؤن. ایتؤ ببؤ کي یکته چریکي جنگ سرأیته تورکیه دؤلت ؤ کوردؤنˇ مئن.[۲]
یکته گؤزارش حؤقوقˇ بشرˇ دیدبان سال ۱۹۹۳ هدأبو کي اي گؤزارشˇ مئن ۴۵۰ ته ویشتر قتل ؤ ترؤر ثبت ببؤ بو کي بکوشتهٰ‌نˇ مئن دؤکتؤر ؤ معلم ؤ روزنامه‌نویس ؤ حؤقوقˇ بشرˇ کونوشگر ني دبو. هي گؤزارش اینم گوت کي هو زمت، تورکیه امریکا جي پور کومک هأیته ؤ جؤرج بوش (پئر) کوردؤنˇ سرکوبي جي حمایت گود.[۳]
پ.ک.ک ني خؤشونت ؤ ضدانسانی کار بوده دأنه. خبرچینؤنه دار زئن ؤ غیرنظامي بکوشتن ؤ ۱۹۹۱ استامبولˇ مئن یکته مرکزˇ خریدˇ مئن بؤمب بنأن یا چنته غربی توریسته گرؤگان بیتن. اما اوشؤنˇ خؤشونت، تورکیه دؤلتˇخؤشونت ؤ کوشتارˇ پیش به چوشم نأنه.[۴]
بنانأنکس ؤ سرکرده
دچينواچينأصلˇ وانيويس: عبدالله اۊجالان
پ.ک.ک سرکرده هو بنانأنˇ جي تایسه عبدالله اۊجالان ایسه. اۊجالان سال ۱۹۹۹ یکته عملیاتˇ مئن کي سیا ؤ تورکیه ؤ کنیا ؤ یونان اي عملیاتˇ مئن همکاري دأشتن أسیر ببؤ ؤ حبسˇ ابد بخؤرده ؤ تایسه تورکیه مئن قؤلدؤنئکˇ مئن ایسأ. اۊجالان خو أسیری زمت بنیشته به خؤندن ؤ اي باعث ببؤ کي خیلی چیزؤنه هنده نقد بکونه.[۵]
دهه‌یˇ هشتاد میلادي مئن ای حئزبˇ آدمؤن ویشتر دیهاتی‌ئن بؤن کي حئزبˇ گبؤن راجه به ارباب-رعیتی ؤ ناسیونالیسم ایشؤنه جذب گود. دهه‌یˇ ۹۰ اۊجالان خو روشˇ سر فکر ؤ مطالعه بوده ؤ تصمیم بیته حئزب خأ ویشتر سیاسی ببون ؤ زنأکؤنˇ مسائل این ئبه اهمیت پیدا بوده. اۊجالان راجه به مرکزگرایی کي حئزبˇ مئن دأشت باني مسلحانه جنگ وافکراشؤ ؤ خو نظراته نقد بوده. مخصوصن وختی موری بوکچینˇ کارؤنه بخؤنده.[۶]
سال ۲۰۰۸ بنویشته: یکته سلسله مراتبي ساختار دؤلتˇ مورسؤن یکته حئزبˇ مئن، آزادي ؤ برابري ؤ دمؤکراسي اصلؤنˇ همره تناقض دأنه.[۷]
اون دئه دؤلت-ملتˇ هدفم بنأ به دیمه ؤ بوته کي ناسیونالیسم أگه بخأ دؤلت-ملت چاکونه هنده سلسله مراتب چاکؤنه؛ در عوض کوردؤن خأ حؤکومت چاگودنˇ جا، خوشؤنˇ زوره دمؤکراتیک اقتصادˇ تؤسعه ؤ ضدسرمایه‌داری خوفرماني روشؤن ؤ زیویشرˇ همره سازگاری سر بنئن. اۊجالان خو فلسفه نؤمه بنأ دمؤکراتیک کؤنفئدرالیسم. اي فلسفه مئن، زنأکؤنˇ رهایی پور مؤهمه.[۸]
دگرسن
دچينواچينأصلˇ وانيويس: عبدالله اۊجالان
اۊجالان سال ۲۰۰۵ ميلادي خۊ نؤرۊزي پىغامˇ مئن[۹] کۊردؤنˇ جي بخأسته کي ىکته چاگۊدار چاکۊنن کۊردستانˇ جامعه'نˇ جرگه (ک.ج.ک)[۱۰] نؤمي. اۊجالان اي گبأجي، "دؤمؤکراتيک کؤنفئدراليسم"ˇ جي گب زئدبۊ. ک.جک کار اينه کي اۊجالانˇ تازه ويره (انديشه') واتينأدئه (انتشار بدئه). چۊن اۊجالان زندان دره، ىکته چن نفري جرگه اي تشکيلاتˇ سرکردگئه گردن گينن؛ اي تشکيلاتˇ نؤم ايسه کۊردستانˇ خلقˇ کؤنگره. ايتؤ سرکردگي ىک نفرأ جي چن نفري بنه. شؤرا'نˇ مئن سرکردگي دۊ نفري بۊبؤ کي دۊ نفرأ جي ىک نفر حتماً خأ زنأى بۊبۊن.
ايتؤ بۊبؤ کي چن ته حئزب چاگۊده بۊبؤ تا دؤمؤکراتيک کؤنفئدراليسمˇ تازه ايده' همه جا واتينأدئن. اي تشکيلات ايران ؤ عراق ؤ سۊريه مئنˇ کۊردنيشين ناحيه'نˇ مئن سياسي سازمان دأنه بال بزئه. هينˇ وأسي خلقˇ دفاعˇ جرگه'ن، نظري ؤ تئؤري جي پ.ک.ک ؤ ک.ج.ک همرأ ربط دأنه.
پرچم
دچينواچين-
۲۰۰۵ تا هسأ -
۲۰۰۳-۲۰۰۵ -
۱۹۹۵-۲۰۰۰
.svg)
سربس
دچينواچين- ↑ The Revolution in Rojava. Meredith Tax. April 22, 2015.
- ↑ The Revolution in Rojava. Meredith Tax. April 22, 2015.
- ↑ The Revolution in Rojava. Meredith Tax. April 22, 2015.
- ↑ The Revolution in Rojava. Meredith Tax. April 22, 2015.
- ↑ The Revolution in Rojava. Meredith Tax. April 22, 2015.
- ↑ The Revolution in Rojava. Meredith Tax. April 22, 2015.
- ↑ The Revolution in Rojava. Meredith Tax. April 22, 2015.
- ↑ The Revolution in Rojava. Meredith Tax. April 22, 2015.
- ↑ Declaration of Democratic Confederalism in Kurdistan
- ↑ Koma Civakên Kurdistan (KCK) (Group of Communities in Kurdistan) (أول سر اي تشکيلاتˇ نؤم بۊ کۊردستانˇ خلقˇ تشکيلات (Koma Komalen Kurdistan (Peoples› of Kurdistan)))