ايميل

الکترؤنيکي پؤست (اينگيليسي مئن: Electronic mail) ىا اۊجۊر گه معمۊلا دؤخؤنده بۊنه ايمىل (Email)، ىته روش هيسه ىکته ىا چندته گيرنده مئنأ ديجيتالي پىغؤمؤنه جابجا گۊدنˇ ره. ايمىل اينترنت و ىا کامپيۊتري لابدؤنˇ سر تۊنه کار بۊنه. ايمىل سرورؤن، پىغؤمؤنه قبۊل (accept)، هداىت (forward) و ذخيره کۊنن (store) و اۊشؤنه ارائه دنن (deliver). نأ کارگيرؤن خؤره ملزم به آنلاىن مؤنسن دؤنن و نأ کامپيۊترؤن! (هميشک آنلاىن نين)؛ هين وأسه اۊشؤن به ىته مىل سرور (mail server) متصل بۊنن تا هۊته تترج پيغؤمؤن درىافت بؤبۊن ؤ اۊسئه بؤبۊن (سرورؤن آفلاىن ونکنن).

@ ىته قسمت هيسه، SMTP ايمىل آدرسˇ جي.

ايمىلˇ معماري

هر ىته ايمىل سيستم دۊ ته زيرسيستمˇ جي تشکيل بۊنه:

• کارگيري عامل (User Agent) که اجازه دنه کارگيرؤن خۊ ايمىلؤنه اۊسأنن ؤ بأرسه ايمىلؤنه بۊخؤنن.

کارگيري عامل ىته معمۊلي برنامه هيسه دباخي برنامه'نˇ مۊسؤن، ىته گرافيکي واسطˇ همرأ که کارگيره اجازه دنه ايمىل سيستمˇ همرأ کۊنش بدأره. کارگيري عاملˇ أجزا'نˇ همرأ شأنه اي جير بنويشته کارؤنه انجام دأن:

تازه ايمىل نويشتن، بأرسه ايمىلؤنه وأگير دأن، پىغؤمؤنˇ دل درۊنئه نماىش دأن ؤ اۊشؤنه رچأگيتن ؤ غىرؤ. همچنين کارگيري عاملان تۊنن خؤره خؤدجۊش هرزنامه'نه حذفاکۊنن ؤ حذفاگۊدأرؤنه ىته مخصۊص پۊشه مئن بيگئنن.

کارگيري عامل، نامه-خؤن (Mail reader) ني دؤخؤنده بۊنه. امروزه چندين ؤ چند چي نامه-خؤن دأريم که اۊشؤنˇ مئنأ ماىکرؤسافت آؤتلۊک، گۊگل جيمىل، مۊزيلا تاندربئرد ؤ أپل ائنتؤراژ پيلاگۊرترين ؤ محبۊبترينن.

• پىغؤمˇ جابجاىي عامل (Message transfer agent)، پىغؤمؤنه کارگيري عاملˇ جي گيرنه ؤ SMTP رأ جي به گيرنده جابجايي عامل رسأنه. در نتيجه آمۊ ايندر دۊ بار جابجايي عاملˇ همرأ برخؤرد کۊنيم. اۊسئگرˇ جابجاىي عامل پيغؤمه اؤسئگرˇ جي گيرنه ؤ بؤرنه ؤ هدنه گيرنده جابجايي عامله تا گيرنده جابجايي عامل که هۊ گيرنده صندؤق پستي ني هيسه پىغؤمه گيرنده' تحويل بده.

ىته ايمىل سيستمˇ معماري

مثال: فرض کۊنيم آليس (Alice) خأنه بابه (Bob) پيغؤم هده. ايندر آليس اۊسئگري هيسه که خأن پىغؤمه اۊسأنه ؤ باب ني أمي گيرنده هيسه که خأن پىغؤمه هگيره. آليس به خۊ کارگيري عامل (گۊگل جيمىل مثلا) وارد بۊنه، ىته پىغؤم نويسنه ؤ اۊسئه (Send) سره کيليک کۊنه. ايسه ايجه کارگيري عامل پيغؤمه به خۊ جابجاىي عامل ارجاع دنه، ارجاع ره خأ اي دۊ ته عاملانˇ مئنأ (کارگيري ؤ جابجايي عاملˇ مئنأ) ىته ساده اتصال "TCP نؤمي" ايجاد وکه؛ آليسˇ جابجاىي عامل ني SMTP رأ جي پىغؤمه خۊ همرأ بؤرنه ؤ هدنه بابˇ جابجاىي عامله. SMTP ىته سرويس دهنده هيسه نؤمه ره. هلأ پيغؤم بابˇ دس نرسئه ولي پىغؤم بابˇ جابجاىي عاملˇ مئن بصلأ بابˇ صندؤق پؤستي مئن نئه گه خأ به بابˇ کارگيري عامل تحويل بدأ بؤبۊن. تحويلˇ ره دئبار POP3 پرؤتکلˇ جي کارأگيتن ؤ الانه IMAP4 جي کارأگيرن که به نؤعي هۊ POP3 تکامل ىافته هيسه.

پىغؤمˇ فؤرمت

ايمىل دۊ ته عمده بخش دأره، پيغؤمˇ سرآىند (Message header) ؤ پىغؤمˇ بدنه(Message body). هر ىته پىغؤم خۊ وأسر ىته سرآىند دأره گه فيلدؤنˇ جي تشکيل بؤبه. هر فيلد ني خۊ وأسر ىته نؤم ؤ مقدار دأره.

سرآىندˇ فيلدؤن: ىته ايمىلˇ مئن سرآىندˇ فيلدؤن تۊنن چند خطي بؤبۊن ؤ هر ىته خط حداکثر تۊنه ۷۸ کأرأکتر بدأره.

• To: اي فيلدˇ مئن گيرنده اصلي "DNS آدرس" بنويشته بۊنه. چندين ته گيرنده نؤمه نويشتن اني مجازه.
• Frome, Sender: اي دۊ ته فيلد به ترتيب نامه اۊسئگر ؤ چاکۊدنکسه (author) مشخصا کۊنه. اين دۊ ته الزاما ىکي نيىن (ولي در اغلب موارد هيسن). مثال ره، نامه چاکۊدنکس تۊنه ىته شرکتˇ مديرعامل بؤبۊن (From)، ولي شرکتˇ مؤنشي اۊ نامه' اۊسأنه بۊن (Sender). چاکودنکسˇ فيلدˇ جا حتمن خأ پۊر بؤبۊن در صورتي که اۊسئگرˇ فيلدˇ جا تۊنه خالي بؤبۊن، اختياري هيسه.

MIME

دئبار ايمىلؤن خالي ىته ساده وؤت بؤن گه اينگيلسي بنويشته بؤ نابؤن ؤ فؤرمت اۊشؤني ACCII بؤ. اۊ زمات ىته قديمي استاندارد نابؤ،RFC 822 نؤمي، که کارگير تۊنس هر چئه گه خأس پىغؤمˇ بدنه مئن بنويسه ؤ اۊسأنه. اي سيستم RFC 822، مۊشکلاتي دأشت از جمله پىغؤمي گه زبان اۊشؤني اعراب دأشته مننس اۊسأنه ىا پىغؤمؤني گه زبان اۊشؤني غىر لاتين بؤ ىا زبان اۊشؤني الفبا ندأشته مننس بخسأنه؛ همچنين غىر نوشتاري پىغؤمؤن اني مننس بخسأنه. امرۊزه پىغؤمؤنˇ محتوياتˇ اۊسأنئنˇ ره هنن MIME جي کارأگيرن. MIME ىته تازه استاندارده که دئبارˇ مۊشکلاته برطرف بؤده. MIME پنج ته تازه سرآىند معرفي کۊنه اۊشؤنˇ مئنأ مؤهمترين دلدرۊني-تيپ (Content-Type) هيسه.

MIME تيپؤن

• Text: وؤت اۊسئه گۊدنˇ ره بکار شۊنه.
• Image: تصاوير و ىا تاتاىي اۊسئه گۊدنˇ ره بکار شۊنه.
• Audio: صؤت اۊسئه گۊدنˇ ره هيسه.
• Video: متحرک تصاوير اۊسئه گۊدنˇ ره بکار شۊنه.
• Application: هر دىتاىي که جؤري تيپؤنˇ مئن جا نگيت، ايندر جا گيره. مثلا پي.دي.ئف ىته از دىتاني هيسه که نأ وؤته، نأ صؤته، نأ تاتاىي و نأ ويدئؤ.
• Message: اي تيپ أمره اجازه دنه تا ىته پىغؤمه ىک ده پىغؤمˇ مئن فزأنيم.
• Multipart: اي تيپ اني أمره اجازه دنه تا چند ته تيپه ىته تيپˇ مئن بخسأنيم.