گیلان ٚ شؤرایي جؤمۊري

گيلان شؤرايي جؤمۊري ايته شؤرايي جؤمۊري ميرزا کۊچي خان ٚ رابري أمرأ بۊ کي خۊ چريکي نيرۊ‌ئن ٚ یاوري أمرأ کي جنگلي نام دأشتيد ۱۵ خرداد ۱۲۹۹ شمسي مئن گيلان ٚ دۊرۊن قۊدرت ٚ سر بامؤ.

جنگلي‌ئن، ميرزا رابري امره خوشانه کاره 1489 گیلکی سال (1294 هجری شمسی) سراگيفتد و هفت سال بازون، جنگل ِ انقلاب، شکست بوخورده. امّا هن زماته میان، ميرزا و انه ِ دوستان موفق بوبوستد کی گيلان میان سلطنته لَغوْ بکوند و گيلانِ جوموری‌يه اعلام بکوند. یکشنبه روج، ديا ما 28، 1494 گیلکی سال (١٦ خرداد ١٢٩٩ خورشیدی) جنگلی‌ئن ایرانˇ سورخˇ انقلابˇ کومیتهٰ تشکیل بدأن. ای کوميته سلطنته لغو بئوده و گيلان مئن جوموری اعلام بئوده. ميرزا گیلانˇ شؤرایی جؤموری مئن سرکوميسر و جنگ ِ کوميسر بوبوست.

Inqəläbə şorä

هنوز انقلابی دولت ِ کار به سامان نرسه بو کی اغتشاشات و بلوا، او انقلابیؤنی جه کی شوروی هوادار بؤن شوروع بوبؤ و بيلأخره میرزا مجبور بوبوسته جومعه روج، اسفندار ما اوّل، 1494 گالشی سال (18 تیر ١٢٩٩)، دوتا نماينده و ايتا نامه اَ عبارت امره اوسه بئوده موسکؤ، لنين ره کی: «ايران ِ ملّت، حاضر نيه کی بلشؤويکؤن ِ برنامهٰ قبول لکونی» و بازون، قهر و اعتراض امره، رشت جی بوشؤ فومن.

شنبه روج، اسفندار ما 23، 1494 گالشی سال، شوروی هوادارؤن، شوروی ارتشی فرمانده‌ئن همکاری امره، کودتا بکودن و ميرزا آدمؤنه دسگیر و زندانی بکودن.

ايتؤ ببؤ کی ميرزا، گيلان ِ جوموری سرکوميسری (رييس‌جوموری) جی برکنار ببؤ و خالوقربان و کومونيست طرفؤن، جوموری مئن قودرته دسأ گيتن.

Qazzäqoni ki Jangələ amre hamkäri kudan

کومونيستؤن، چون توندرو بؤن و خاستن خودشؤن ِ کومونيستی عقايده يک شبه گيلان ِ مئن پياده بکونن، مردوم ِ مئن منفورأ بؤن. تا حدی کی وختی مرکزی قزاقؤن، رضاخان رهبری امره اوشؤنه فوتورکسه، مردوم حمايتی نکودن کی هيچ، قزاقؤنه کومکأ نی بئودن.

جوموری سرانجام

سردارسپه، وختی گيلانه ديرين بومأ، اوّل جوموری ارتشه کی کومونيستؤن ِ دس دبو شکست بدأ و اوشؤن در بوشؤن و بازون هچين بمانسه ميرزا و اون ِ آدمؤن.

رضاخان ميرزا جی بخاسته کی بايه تهران و خو گبؤنه مرکزی حوکومت امره راجه به استقلال و آزادی بزنه. امّا ميرزا قبول نکوده و قزاقؤن نی ميرزا آدمؤنه فوتورکسن و ميرزا يارؤن يا بموردن و يا تسليم ببؤن.

ميرزا نی خو آخرين رفئق امره کی گاؤک نام داشتی، بوشؤ خلخال کوهؤن ِ طرف کی بتانی بشی خانم عظمت فولادلو ور کی هميشک ميرزا جی حمايت کود.

امّا ورف و سرما اندی سخت بو کی تير ما 27، 1495 گالشی سال، هر دو نفر يخ زنيدی و فوت کونيدی.

ميرزا مردن ِ امره، گيلان ِ جوموری کارأ نی توماما بؤ.
بعدی کی رضاشاه گیلان ـَ بیگیته اویا کی ترسه یی بازونم گیله کان قیام بکونیدی و بازونم مشروطه مانستن تهران ـَ بیگیرید یا میرزا مانستن جمهوری چاکونید ایتا سیاستی بکار ببرده کی گیله کان ـَ از بین ببره و اوشان ـَ فارس بکونه هنه واستی دولت گیلکان ـَ فوفارسسته و گیلان ـِ جمعیت ـَ سعی بکوده کماکونه .

• جنگلِ انقلاب: عکس

سربس