خۊر: نۊسخه'نˇ تؤفير

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Dokkōdō (گب | ياوري‌ئن)
بدون خلاصۀ ویرایش
تگؤن: دچينواچين، مؤباىلˇ همرأ مؤباىلˇ وبمجˇ همرأ دچينواچين گۊدن ویرایش پیشرفتهٔ همراه
Dokkōdō (گب | ياوري‌ئن)
بدون خلاصۀ ویرایش
تگؤن: دچينواچين، مؤباىلˇ همرأ مؤباىلˇ وبمجˇ همرأ دچينواچين گۊدن ویرایش پیشرفتهٔ همراه
رچ ۲:
[[فاىل:Izgrew.jpg|چپ|بندانگشتی]]
[[فاىل:Sun sonification.wav|بندانگشتی|خۊر ٚ صدا]]
'''خۊر''' (نماد: [[file:Sun symbol (fixed width).svg|16px|☉]])، [[خۊري منظۊمه]] تنئا ستاره ايسه ؤ اۊن ٚ مرکز نهأ. خۊر ايته کامل ٚ کؤره ايسه کي سۊجين ٚ پلاسما جه چأگۊده بۊبؤسته ؤ اۊن ٚ مئن ني مغناطيسي میدان جاري ايسه.<ref>{cite news |url=http://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2008/02oct_oblatesun/ |title=How Round is the Sun? |publisher=NASA |date=2 October 2008 |accessdate=7 March 2011}}</ref><ref>{cite news |url=http://science.nasa.gov/science-news/science-at-nasa/2011/06feb_fullsun/ |title=First Ever STEREO Images of the Entire Sun |publisher=NASA |date=6 February 2011 |accessdate=7 March 2011}}</ref> أ ستاره تقريبا ۱,۳۹۲,۰۰۰ کيلۊمتر قؤطر دأره، ؤ [[زيمي]]-أ سۊ، گرما، ؤ انرژي رسانه ؤ زيوش ؤ حیات ٚ منبع ايسه. خۊر، [[خۊري منظۊمه]] پيله جسمجسم، جرم ؤ حجم ٚ نظر ٚ جه ايسه. خۊر ٚ قؤطر زيمي ۱۰۹ته۱۰۹ ته قؤطر ٚ أندره ؤ اۊن ٚ جرم ني زيمي ۳۳۰,۰۰۰ته۰۰۰ ته جرم ٚ أندر ايسه. خۊر ۹۹,۸۶٪ جه خۊري منظۊمه جرم-أ تشکيل دنه.<ref name="Woolfson00">{Cite journal
|last = Woolfson|first = M
|year = ۲۰۰۰
رچ ۱۳:
}}</ref>
 
خۊر ٚ جرم ٚ سه چارؤم-أ هيدرؤژن ؤ بأزۊن ني ويشتر هليؤم تشکيل دنه. هيدرؤژن ؤ هليؤم ٚ پسي، اؤکسيژن، کربؤن، نئؤن ؤ آهن خۊر ٚ باخي عنصران ايسد ؤ ۱,۶۹٪ جه خۊر ٚ جرم-أ شامل بد کي هأ مقدار ني [[زيمي]] ۵,۶۲۸ته۶۲۸ ته جرم ٚ أندر ايسه.<ref name="basu2008">{Cite journal
|last=Basu |first=S.
|last2=Antia |first2=H. M.
رچ ۲۵:
}}</ref>
 
خۊر ستاره‌ئن ٚ جرگه مئن کي طیفيطىفي أساس ٚ سره، G2V دسته مئن جاگيره ؤ اۊن-أ ''زرد ٚ پاچ'' نام ٚ أمرأ دۊخاند. خۊر ٚ پرتؤ زرد-سوز طیفطىف ٚ مئن شديدتره ولي چؤن جو ٚ مئن آبي سۊ پراکندگي ويشتره، خۊر ٚ سۊ زرد بيده به.<ref name="NASA-Sun">{cite web
|title=Sun
|url=http://www.nasa.gov/worldbook/sun_worldbook.html
رچ ۴۷:
|dead-url=yes
}}</ref>
خۊر ٚ سطح ٚ دما ۵,۷۷۸ کلوين (۵,۵۰۵ سانتي‌گراد) رسه ؤ اۊن ٚ تۊشک ٚ دما ني ۱۵,۰۰۰,۰۰۰ درجه کلوین (۱۵ ميليۊن درجه سانتيگراد،سانتي‌گراد، ۲۷ ميليۊن درجه فارنهایتفارنهاىت) ايسه. قديم ٚ زمات فکر گۊديد کي خۊر باخي ستاره‌ئن ٚ نسبت، ايته کۊچي ستاره ايسه ولي هأسأ گده کي خۊر ۸۵٪ خۊ کهکشان ٚ باخي ستاره‌ئن ٚ جه پۊر سۊتر ايسه.<ref>{Cite news
|last=Than |first=K.
|year=۲۰۰۶
رچ ۶۵:
|arxiv = astro-ph/0601375}}</ref>
 
خۊر ٚ متوسط فاصله زيمي جه فاصلهٔ ۱۴۹,۶ ميليۊن کيلۊمتر ايسه. ألبت چؤن زيمي گردسن ٚ مدار بیضويبىضوي ايسه، أ فاصله هميشک ثابت نيه ؤ تغيير کۊنه ؤ اؤج ؤ حضيض ٚ مئن کي ژانويه تا جۊلای ايسه أ فاصله ويشتر-أ به. زيمي ؤ خۊر ٚ ويشترين فاصله-یأ کي تقريباتقريباً ۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰ کيلۊمتر (۹۳,۰۰۰,۰۰۰ مایل) ايسه ايته نؤجۊمي واحد تعيين بۊکۊددبۊکۊدئد.<ref name="USNO">{cite web
|date=31 January 2008
|title=Equinoxes, Solstices, Perihelion, and Aphelion, 2000–2020
رچ ۷۱:
|publisher=[[رصدخانه نیروی دریایی ایالات متحده|United States Naval Observatory]]
|accessdate=۲۰۰۹-۰۷-۱۷
}}</ref> خۊر ٚ سۊ تقريبا ۸ دئقه ؤ ۱۹ ثانیه پسي زيمي-أ رسه. شأ گۊتن کي خۊر ٚ انرژي کي اۊن ٚ سۊ جه آیه،آىه، فؤتؤسينتز-أ باعث به ؤ زيمي اقليم ؤ آو ؤ هأوأ-یأ شکل دنه ؤ جانداران ٚ زيوش-أ زيمي مئن برقرار کۊنه.<ref name="Simon2001">{Cite bookbookس
|last=Simon |first=A.
|title=The Real Science Behind the X-Files: Microbes, meteorites, and mutants
رچ ۸۰:
|isbn=۰-۶۸۴-۸۵۶۱۸-۲
}}</ref>
آدمان قديم ٚ زمات ٚ جه خۊر ٚ پيله نخش-أ زيمي مئن دأنستيد هأن ٚ وأسي اي سري فرهنگان ٚ مئن خۊر ايته خۊدا مأنستن جاجيگا دأشتي. أول بار نۊزدهؤمي ميلادي قرن ٚ مئن ايبچه اطلاعات خۊر ٚ ماده‌ئن ؤ انرژي جه بيافتد. هأسأ ني آدمان ٚ دانش خۊر ٚ جه زياد نيه ؤ دانشمندان کۊنۊش کۊدن درد کي خۊر ٚ جه تازه اطلاعات بدس بأرن.
 
==سربس==